Baku State University

Kosmik proqnoz

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 06-08 oktyabr 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti –son üç gün ərzində bir neçə C sinif alışma olmasına baxmayaraq Günəş aktivliyi aşağı səviyyəyə qayıtmışdır. 3110 (N21W93, Cso/beta) oblastı zəifləmiş, 3112 (N22E21, Fks/beta-qamma-delta) oblastı isə diskdə görünən ləkə qruplarına malik oblast olaraq qalmışdır. Helioqrafik ölçüdə çox böyük (25 dərəcə) olan 3112 oblastı çox az dəyişmiş və bir neçə C sinif subalışma vermişdir. 3116 (N29E28, Dai/beta) oblastı müşahidə olunan ciddi aktivlik göstərməmiş və ötən periodun sonunda bir C2.7 alışması vermişdir. LASCO (Large Angle Specrtoçetric Coronograph -Geniş Bucaqlı Spektrometrik Koronoqraf) C2- və digər koronoqraflarda Yerə yönələn CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu - Günəşin fırlanması nəticəsində 3110 oblastının limbin arxa tərəfinə keçməsi səbəbindən 06 oktyabr 2022-ci il tarixindən M (R1-R2, zəif radiokəsilmələr) və X (R3 -radiodalğaların yayılmasında güclü maneələr) sinif alışmaların baş vermə ehtimalı azalmışdır. 3113 oblastında müəyyən ehtimalla M, çox az ehtimalla X sinif alışmalar ola bilər. Lakin buna baxmayaraq 07-08 oktyabr tarixlərində günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olacaqdır.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Günəşdən gələn enerjiləri 10 Mev-dən yüksək olan proton seli parametrləri fon səviyyəsində, 2 Mev enerjili elektron seli parametrləri isə yüksək olmuşdur.

06-08 oktyabr tarixlərində S1 (zəif) radiasiya qasırğası olacağı ehtimal olunur.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyinin parametrləri CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) təsirinin davam etdiyini və planetlərarası maqnit sahəsinin artdığını göstərmişdir. Ümumi maqnit sahəsi 9 nTl kimi yüksəlmiş, sonra isə 3-5 nTl -a enmişdır. Günəş küləyinin sürəti 500-550 km/s olmuşdur.

Maqnit sahəsinin qiymətinin yüksəlməsi ötən günlərdə yerə yaxınlaşan CME səbəbindən ola bilər. Sonrakı yaranan biləcək dəyişmə 3-4 oktyabrda baş vermiş və yerin orbitindən cənub istiqamətdə və arxa tərəfindən keçəcək CME-lərin təsiri ilə ola bilər. Lakin bu CME-lərin trayektoriyaları haqqında proqnoz tam modelləşdirilməmişdir.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Geomaqnit sahə günəş küləyi sahəsinin yaratdığı həyacanlaşma səbəbindən sakit səviyyə ilə qeyristabil səviyyə halında olmuşdur.

CH HSS təsiri nəticəsində geomaqnit sahə 06-07 oktyabr tarixləri üçün qeyristabil səviyyədə olacaqdır. Digər yeni proseslər müşahidə olunmazsa 08 oktyabr tarixindən geomaqnit sahə əsasən sakit səviyyə ilə tarazlamamış səviyyədə olacaqdır.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 06 oktyabr 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 95%, M sinif alışmalar üçün 55% və X sinif alışmalar üçün isə 25% -dir.

Kp əmsalı: 06-08 oktyabr 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 2-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1 - 02 oktyabr 2022

Son M sinif alışma: M1.6 - 04 oktyabr 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 03 oktyabr 2022

Qeyd:

1. Kp orta və yüksək enliklərdə proqnozlaşdırılan geomaqnit şəraiti göstərir. Bu qiymətlər 3 saatlıq periodla qarşıdakı 3 sutka ərzində gözlənilən geomaqnit aktivliyi göstərir. Bu qarşıdakı 3 sutka ərzində geomaqnit şəraitin necə olacağını öyrənmək üşün ən sadə imkandır. Proqnozlar gündəlik olaraq SWPC NOAA (Speace wezther prediction center national oceanic and atmospheric administration -Kosmik hava proqnozu mərkəzi milli okean və atmosfer idarəetməsi) tərəfindən yenilənir.

2. Alışmalar: A və B sinif alışmalar sakit, C sinif alışma zəif, M sinif alışma güclü, X sinif alışmalar əsas alışmalar sinfidir. Hər sinif alışma 1-dən 9-a kimi fərqləndirilir: A1, A2,..., A9, B1, B2, ...B9, C1, C2,..., C9. X sinif alışmaların növləri isə davam edir. Məsələn: X10 və daha yüksək alışmalar “super X sinif günəş alışmaları” adlanır.

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

M sinif alışmalar isə R1-R2 zəif və təsirli olaraq radiadalğaların yayılmasını əngəlləyə bilir və hətta pozulmasına gətirir. Orta M sinif alışmalar günəş radiasiya qasırğası yarada bilir. Güclü və davam edən M sinif alışmalar isə CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) yarada bilər. Bu, M alışmaların günəşin səthinin hansı hissəsində baş verməsindən asılıdır.

X sinif alışmalar ən böyük və güclü alışmalardır. Bu sinif alışmalar ildə təqribən 10 dəfə baş verir və əsasən günəş maksimumu vaxtı müşahidə olunur. X sinif alımalar zamanı Yerin gündüz olan səthində radiodalğaların yayılmasına olan maneələr (R3-R5) güclü səviyyədən daha yüksək-ekstremal səviyyəyə qalxır. Əgər bu alışma Yerə yönəlmiş günəş diskinin ortasında baş vermiş olarsa, bu zaman güclü, davam edici günəş radiasiya qasırğası yaranır və güclü CME meydana gəlir ki, bu da Yerdə güclü (G4) və ekstremal (G5) səviyyədə geomaqnit qasırğa yarada bilər.

Şəkil 1. Şəkildə ionlaşmış dəmirin şüalandırdığı ən uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluğu olan 131 A (anqstrem) -də Günəşin şəkli (FeVIII, FeXXII, FeXX) və Günəş tacının məşəl oblaştı göstərilmişdir.

Şəkil 4. Şəkildə Günəş, qaynayan səthindən gələn işıq 304 A-də (HeII) dalğa uzunluğunda göstərilmişdir. Bu xətt xromosferdə ionlaşmış heliumun şüalandırdığı ən uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluğudur. Protuberanslar kənarlarda meydana çıxa bilər.

Şəkil 5. SDO/HMİ Continuum İmage (Solar Dynamics Observatory Helioseismic and Magnetic Imager Continuum İmage-Günəş Dinamikası Rəsədxanası Helioseysmik və Maqnitoqram Skaner davamedici şəkil) - Günəşi müşahidə edən və geostasionar orbitdə yerləşdirilmiş kosmik aparatdan çəkilmiş davamlı şəkildə günəş alışmalarını müşahidə etmək mümkündür.

Şəkil 6. SDO/HMİ Maqnetogram İmace (Solar Dynamics Observatory Helioseismic nd Magnetic Imager Maqnetogram İmage- Günəş Dinamikası Rəsədxanası Helioseysmik və Maqnit Skaner Maqnetoqram Şəkil ) - şəkil Günəş maqnit sahəsinin dəyişməsini göstərir.

Şəkil 7 və 8. LASCO (Large Angle Specrtoçetric Coronograph -Geniş Bucaqlı Spektrometrik Koronoqraf) bir başa Günəşdən gələn işığın okult disk vasitəsi ilə qarşısını almaqla, cihazın içində süni şəkildə günəş tutulmasını yaradaraq günəş tacının şəkillərini çəkib qeydə ala bilir. Günəş diskinin mövqeyi şəkildə ortada ağ dairə ilə görünür. Tacın ən mühüm xüsusiyyəti, ümumiyyətlə tac stimerləri-axınlarıdır. Bunlar həm C2, həmdə C3-də görülə bilən radial zolaqlar kimi müşahidə olunur. Bəzən Günəşdən uzaqlaşan və hər iki koronoqrafın giriş sahələrini keçə bilər CME müşahidə oluna bilər. Sağ yuxarı küncdə gizli diski saxlayan dəstəyin mərkəzə çatan kölgəsi görünür. C2-də alınan şəkillər Günəşdən 8,4 milyon kilometrə qədər olan daxili Günəş tacını göstərir. C3-də alınan şəkillər isə daha geniş görüş sahəsinə malikdir. Günəşin 32 diametrinə bərabər məsafəni əhatə edir. Görüntülərin diametri Günəşdən 45 milyon kilometr və ya Merkuri orbitinin diametrinin yarısına bərabərdir. Bu görüntüdə bir çox parlaq ulduzlar da görünə bilər.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 06-08 oktyabr 2022-ci il tarixləri üçün 2-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 29 sentyabr - 01 oktyabr 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti –Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olmuşdur. Bu periodda 3105 (S20W45, Dao/beta) oblastı zəif parçalanma mərhələsində olmuşdur. 3105 (S20W45, Dao/beta) və 3107 (S28W25, Eai/beta-qamma) oblastlarından gün ərzində bir C alışma müşahidə olunmuşdur. 3110 (N12E05, Cso/beta) oblastı daha sadə formaya düşmüşdür, oblastda püskürmə müşahidə olunmuşdur. LASCO (Large Angle Specrtoçetric Coronograph -Geniş Bucaqlı Spektrometrik Koronoqraf)koronoqraf şəkillərində şərq limbdə təqribən 28/01:25 UTC-də bir neçə CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmuşdur. Bu proses modelləşdirilmiş nə onun təsirinin 01 oktyabr axşam saatlarından tez olmayaraq Yerin yuxarı hissəsindən keçəcəyi ehtimal olunur.

Kosmik hava proqnozu -29 sentyabr 01 oktyabr 2022-ci il tarixləri üçün M(R1-R2, zəif radiokəsilmələr) alışmaları ehtimalı ilə günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olacaqdır. Bu periodda M alışmaların ehtimalı artacaqdır.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - Günəşdən gələn 2 Mev enerjili elektron seli parametrləri yüksək, enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri isə S1(nəzərəalınmayacaq zəif) radiasisa qasırğası səviyəsində olmuşdur.

29 sentyabr 01 oktyabr 2022-ci il tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin yüksək səviyyədə olacağı, 10 Mev-dən böyük enerjilərə malik proton seli parametrlərinin fon səviyyəsindən yüksək olacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR (Deep Space Climate Observatory –Dərin kosmik mühit observatoriyası – Günəş Yer sistemində L1 nöqtəsində yerləşən, Yer və kosmik havanı müşahidə edən, günəş küləyi və planetlərarası maqnit sahəsi haqqında real zamanda məlumatları verən kosmik aparat) peykindən çəkilən şəkillərə əsasən CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) təsirinin stabil olması müşahidə edilmişdir. Günəş küləyinin sürəti 575 km/s-dən500 km/s kimi azalmış, ümumi maqnit sahəsi isə 6 nTl olmuşdur. Bz komponenti əsasən şimala yönəlmişdir.

30 sentyabr 2022-ci il tarixi üçün təkrarlanan müsbət qütblü CH HSS hiss olunacaqdır. 28 sentyabrdan əvvəl Günəşi tərk etmiş CME 01 oktyabr 2022-ci il tarixi üçün Yerə daha yaxın olacaq və plantlərarası maqnit sahsini gücləndirəcəkdir.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Geomaqnit sahə sakit səviyyədə olmuşdur. Geomaqnit sahə 29 sentyabr -01 oktyabr 2022-ci il tarixlərində sakit səviyyə ilə qeyristabil səviyyə arasında olacaqdır. Periodik təkrarlanan CH HSS nəticəsində 30 sentyabrdan tez olmayaraq geomaqnit sahə aktiv səviyyədən G1(mülayim) səviyyəsinə keçəcəkdir. 01 oktyabr 2022-ci il tarixində CME Yerə daha yaxın keçəcək və geomaqnit sahə daha da artaraq G2(orta) qasırğa səviyyəsinə yüksələcəkdir.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 29 sentyabr 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 90%, M sinif alışmalar üçün 25% və X sinif alışmalar üçün isə 5% -dir.

Kp əmsalı: 29 sentyabr 01 oktyabr 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 2-6 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M1.7 - 23 sentyabr 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 05 sentyabr 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 29 sentyabr 01 oktyabr 2022-ci il tarixləri üçün 2-6 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 26-28 sentyabr 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti –Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olmuşdur. Bu periodda 3107 (S25E13, Eai/beta) və 3110 (N16E46, Dhi/beta) oblastları daha çox C aktivliyində olan alışmalar vermişdir. Digər oblastlar parçalanma mərhələsində olmuşlar. Mövcud koronoqraflarda Yerə yönələn CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmamışdur.

Kosmik hava proqnozu -26-28 sentyabr 2022-ci il tarixləri üçün M(R1-R2, zəif radiokəsilmələr) alışmaları ehtimalı ilə günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olacaqdır.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - Günəşdən gələn 2 Mev enerjili elektron seli parametrləri 25/15:55 UTC-də yüksək, enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri normal səviyyədə olmuşdur.

26-28 sentyabr 2022-ci il tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin yüksək səviyyədə olacağı, 10 Mev-dən böyük enerjilərə malik proton seli parametrlərinin fon səviyyəsində qalacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR (Deep Space Climate Observatory –Dərin kosmik mühit observatoriyası – Günəş Yer sistemində L1 nöqtəsində yerləşən, Yer və kosmik havanı müşahidə edən, günəş küləyi və planetlərarası maqnit sahəsi haqqında real zamanda məlumatları verən kosmik aparat) peykindən çəkilən şəkillərə əsasən CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) təsirinin stabil olması müşahidə edilmişdir. Günəş küləyinin sürəti 450 km/s-dən 300 km/s kimi azalmış, ümumi maqnit sahəsi isə 3-7 nTl intervalında olmuşdur. Bz komponenti +2/-5 nTl intervalında dəyişmişdir.

27-28 sentyabr 2022-ci il tarixlərində CH HSS -in mənfi qütbünün hiss olunacaq əks təsiri nəticəsində günəş küləyi parametrlərinin çox zəif artacağı ehtimal olunur.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Geomaqnit sahə sakit səviyyədə olmuşdur. 26-28 sentyabr tarixləri üçün sakit səviyyə ilə qeyristabil səviyyəli geomaqnit sahə olacağı ehtimal olunur.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 22 sentyabr 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 40% və X sinif alışmalar üçün isə 10% -dir.

Kp əmsalı: 26-28 sentyabr 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M1.7 - 23 sentyabr 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 05 sentyabr 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 22-24 sentyabr 2022-ci il tarixləri üçün 1-5 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 22-24 sentyabr 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Yeni sıralanmış 3107 (S24E60, Dso/бета) oblastında 21/07:02 UTC-də baş vermiş izolə olunmuş M1(R1-Minor) alışması səbəbindən Günəş aktivliyi artmışdır. 3105 (S16E45, Dai/beta) oblastında 21/23:20 UTC-də C6 alışması baş vermişdir. Digər oblastlar sakit və təsirsiz olmuşlar. Mövcud koronoqraflarda Yerə yönələn CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmamuşdur.

Kosmik hava proqnozu -22-24 sentyabr 2022-ci il tarixləri üçün M(R1-R2, zəif radiokəsilmələr) alışmaları ehtimalı ilə günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olacaqdır.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - Günəşdən gələn 2 Mev enerjili elektron seli parametrləri normal səviyyə ilə güclü səviyyə arasında olmuşdur. Enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri isə nisbətənn yüksək, S1 (minor) qasırğa səviyyəsinə yaxın olmuşdur.

22 sentyabr 2022-ci il tarixi üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin yüksək səviyyədə olacağı, 23-24 sentyabr tarixləri üçün tac dəliklərindən gələn geoeffektiv sellə bağlı yüksəksürətli külək hesabına parametrlərin yüksələcəyi gözlənilir. 10 Mev-dən böyük enerjilərə malik proton seli parametrlərinin normallaşacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR (Deep Space Climate Observatory –Dərin kosmik mühit observatoriyası – Günəş Yer sistemində L1 nöqtəsində yerləşən, Yer və kosmik havanı müşahidə edən, günəş küləyi və planetlərarası maqnit sahəsi haqqında real zamanda məlumatları verən kosmik aparat) peykindən çəkilən şəkillərə əsasən CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) təsirinin stabil olması müşahidə edilmişdir. Günəş küləyinin sürəti 440 km/s, ümumi maqnit sahəsi isə 4-6 nTl intervalında olmuşdur. Bz komponenti +/-5 nTl intervalında dəyişmişdir.

22 sentyabr 2022-ci il tarixində günəş küləyi parametrlərinin fon səviyyəsinə normallaşacağı, günəş küləyinin sürətinin fon səviyyəsində olacağı ehtimal olunur. 23-24 sentyabr tarixlərində günün sonu üçün günəş küləyinin artacağı proqnozlaşdırılır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – 22 sentyabr tarixində günün ilk yarısı geomaqnit sahə sakit səviyyədə olmuşdur, günün sonu üçün isə qeyri-stabil geomaqnit vəziyyət olacağı ehtimal olunur. 23 sentyabr tarixində geomaqnit sahənin G1 (çox zəif) geomaqnit qasırğa səviyyəsində olacağı ehtimal olunur. 24 sentyabr tarixində geomaqnit vəziyyət sakit səviyyə ilə aktiv səviyyə arasında olacağı ehtimal olunur.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 22 sentyabr 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 30% və X sinif alışmalar üçün isə 5% -dir.

Kp əmsalı: 22-24 sentyabr 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-5 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M1.0 - 21 sentyabr 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 05 sentyabr 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 22-24 sentyabr 2022-ci il tarixləri üçün 1-5 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 19-21 avqust 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Günəş küləyi parametrləri CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) -in təsirinin davam etdiyini və günəşdə baş verən alışmaların bir (və ya bir neşə) CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) ilə nəticələnəcəyini göstərir. Ötən gün ərzində planetlərarası maqnit sahəsi 15nTl-dan 8nTl-dək azalmışdır. Bz komponenti -8nTl dəyişmişdir. Günəş küləyi plazmasının sıxlığı artmış, sürəti 580 km/s kimi yüksəlmişdir. Ötən üç gün ərzində günəş küləyi mühitinin təsirinin artması davam edən CH HSS Yerə CME təsirinin olacağını göstərir.

Kosmik hava proqnozu -16-17 avqust tarixlərində yaranmış CME -lərin əlavə keçid effektləridə nəzərə alınmaqla 19-20 avqust tarixlərində günəş küləyi parametrləri CME təsirini nümayiş etdirəcəkdir. Aktivliyin azalması səbəbindən 21 avqust tarixdən etibarən günəş küləyi mühiti normal səviyyəyə qayıdacağı ehtimal olunur.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə yüksək dayanıqsız səviyyə arasında olmuşdur. 18 avqust tarixində günün ikinci yarısında geomaqnit sahə G1 (kiçik) qasırğa səviyyəsində olmuşdur.

Davam edən CME və HSS təsir ilə 19 avqust tarixində geomaqnit sahə G1-G2 (nəzərə alınanacaq-güclü) qasırğa səviyyəsində olacaq. 20 avqust tarixində CME-nin təsirinin saxlanacağı və HSS təsinin azalması səbəbindən qasırğa G1 səviyyəsinə enəcəkdir. 21 avqust tarixindən etibarən geomaqnit sahənin normal səviyyəyə qayıdacağı ehtimal olunur.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 19 avqust 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 40% və X sinif alışmalar üçün isə 10% -dir.

Kp əmsalı: 19-21 avqust 2022-ci il tarixində Kp əmsalı (proqnozlaşdırılan geomaqnit şərait) 2-6 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M1.3 - 18 avqust 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 18 avqust 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 19-21 avqust 2022-ci il tarixləri üçün 2-6 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 18-20 iyul 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Günəşdə aktivlik aşağı səviyyədə olmuşdur. Bu periodda ən güclü hadisə 17/12:27 UTC-də 3058(N13E26, Dki/beta-qamma-delta) oblastında baş vermiş C6/Sf alışması olmuşdur. Onun ləkələrində parçalanma müşahidə edilmişdir. 3053 (N17W90, Cao/beta), 3055 (S17W71, Ehi/beta), 3059 (S10E41, Dso/betа), 3060 (N10E33, Hax/alpha) və 3061 (N24W40, Cso/beta) oblastları stabil olmuşlar. 3057 (N15W09, Eki/beta) və 3056 (S17W29, Dai/beta) oblastları ləkələrində nəzərəçarpan müəyyən inkişaf müşahidə olunmuşdur. 3053 oblastında 17/03:52 UTC-də rentgen şüalanması ilə müşayət olunan C3 alışması vermişdir. LASCO/SOHO C2 koronoqraflarında 17/02:36 UTC-də şimal qərb limbdə CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmuşdur.

Kosmik hava proqnozu -18-20 iyul 2022-ci il tarixləri üçün Günəş aktivliyinin aşağı səviyyədə olacağı gözlənilir. M(R1-R2- zəif radiokəsilmələr) alışmaların, eləcədə X (güclü və ya radiosiqnalların güclü kəsilməsi) alışmaların baş verəcəyi ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən gün ərzində Günəşdən gələn 2 Mev enerjili elektron seli parametrləri 17/18:30 UTC-də pik həddə çatmışdır. Enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri isə normal səviyyədə olmuşdur.

Enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin yüksək səviyyədə olacağı və proton seli parametrlərinin yüksələrək (S1 Minor) səviyyəsini keçən 10 Mev-dən böyük enerjilərə malik olacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR (Deep Space Climate Observatory –Dərin kosmik mühit observatoriyası – Günəş Yer sistemində L1 nöqtəsində yerləşən, Yer və kosmik havanı müşahidə edən, günəş küləyi və planetlərarası maqnit sahəsi haqqında real zamanda məlumatları verən kosmik aparat) peykindən çəkilən şəkillərə əsasən CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) təsirinin azalması müşahidə olunmuşdur. Günəş küləyinin sürəti 380-440 km/s, ümumi maqnit sahəsi isə 5-6 nTl olmuşdur. Bz komponenti dəyişməmişdir.

19 iyul 2022-ci il tarixinədək günəş küləyi parametrlərinin normallaşacağı, günəş küləyinin sürətinin fon səviyyəsində olacağı ehtimal olunur. 20 iyul tarixində günün sonu üçün CME-nin təsiri müşahidə olunacaqdır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə yüksək səviyyə arasında olacaqdır. 16 iyul tarixində baş vermiş CME –nin kiçik sürətlə gəldiyini nəzərə alaraq 20 iyul tarixində geomaqnit səviyyənin aktiv hala keçəcəyi ehtimal olunur.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 18 iyul 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 45% və X sinif alışmalar üçün isə 10% -dir.

Kp əmsalı: 18-20 iyul 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 2-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M1.4 - 16 iyul 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 12 iyul 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 18-20 iyul 2022-ci il tarixləri üçün 2-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 14-16 iyul 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti –Günəşdə aktivlik aşağı səviyyəyə düşmüşdür. 3055 (S17W21, Eki/beta) və 3057 (N15E45, Eho/beta) oblastları ölçülərini artırmaqda davam etmişlər. 3056 (S17E23, Cao/beta) oblastı stabil olmuşdur. 3053 (N15W34, Eko/beta) oblastı bir çox ləkələri itirərək dağılmışdır. 3052 (N15, Lo=157) oblastı çox xırda hissələrə parçalanmışdır. Bu oblastlarda rentgen şüalanma fonunun zəif artımı müşahidə olunmuşdur. Günəşdən Yerə yönəlmiş CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -14-16 iyul 2022-ci il tarixləri üçün Günəş aktivliyinin aşağı səviyyədə olacağı gözlənilir. M(R1-R2- zəif radiokəsilmələr) alışmaların baş verəcəyi ehtimal olunur. 16 iyul tarixinədək çox kiçik ehtimalla X (güclü və ya radiosiqnalların güclü kəsilməsi) alışmalar baş verə bilər.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən gün ərzində Günəşdən gələn 2 Mev enerjili elektron seli parametrləri normal səviyyə ilə yüksək səviyyə arasında, enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri isə normal səviyyədə olmuşdur.

14-16 iyul 2022-ci il tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin orta səviyyə ilə yüksək səviyyə arasında olacağı və günəşdə ləkələrin sayı artdıqda proton seli parametrlərinin yüksələrək (S1 Minor) səviyyəsini keçən 10 Mev-dən böyük enerjilərə malik olacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR (Deep Space Climate Observatory –Dərin kosmik mühit observatoriyası – Günəş Yer sistemində L1 nöqtəsində yerləşən, Yer və kosmik havanı müşahidə edən, günəş küləyi və planetlərarası maqnit sahəsi haqqında real zamanda məlumatları verən kosmik aparat) peykindən çəkilən şəkillərə əsasən CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) təsirinin azalması müşahidə olunmuşdur. Günəş küləyinin sürəti günün sonunda yüksələrək 530 km/s, ümumi maqnit sahəsi isə 6 nTl olmuşdur. Bz komponenti dəyişməmişdir.

Planetlərarası maqnit sahəsi zəiflədiyinə görə 16 iyul 2022-ci il tarixinədək günəş küləyi parametrlərinin normallaşacağı, günəş küləyinin sürətinin fon səviyyəsində olacağı ehtimal olunur.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyədə olmuşdur. CH HSS zəiflədiyi üçün 14-16 iyul tarixlərində sakit və ya qeyristabil geomaqnit şərait gözlənilir.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 14 iyul 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 35% və X sinif alışmalar üçün isə 10% -dir.

Kp əmsalı: 14-16 iyul 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M1.1 - 11 iyul 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 12 iyul 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 14-16 iyul 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 07-09 iyul 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti –Günəşdə aktivlik aşağı səviyyədə olmuşdur. Görünən diskdə yeddi ləkə müşahidə olunmuşdur. Bütün ləkələr sakit və qeyri-aktiv olmuşlar, əhəmiyyətli alışmalar baş verməmişdir. Günəşdən Yerə yönəlmiş CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -07-09 iyul 2022-ci il tarixləri üçün Günəş aktivliyinin aşağı səviyyədə olacağı gözlənilir. M(R1-R2- zəif radiokəsilmələr) və C sinif alışmaların baş verəcəyi ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən gün ərzində Günəşdən gələn 2 Mev enerjili elektron selinin və enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri normal səviyyədə olmuşdur.

07-09 iyul 2022-ci il tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrləri orta səviyyədən yüksək səviyyəyədə yüksələcəyi və enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin isə fon səviyyəsində qalacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR (Deep Space Climate Observatory –Dərin kosmik mühit observatoriyası – Günəş Yer sistemində L1 nöqtəsində yerləşən, Yer və kosmik havanı müşahidə edən, günəş küləyi və planetlərarası maqnit sahəsi haqqında real zamanda məlumatları verən kosmik aparat) peykindən çəkilən şəkillərə əsasən heç bir CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) müşahidə olunmamışdır. Günəş küləyinin sürəti 325 km/s, ümumi maqnit sahəsi isə 6 nTl olmuşdur. Bz komponenti dəyişməmişdir. CH HSS başlanması ilə 07 iyul tarixindən günəş küləyi parametrləri normallaşacaqdır. Günəş küləyinin sürəti 08 iyul tarixinədək artacaq, 09 iyul tarixində atmosfer fonunda olacaqdır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyədə olmuşdur. CH HSS zəiflədiyi üçün 07-08 iyul tarixlərində G1(zəif-mülayim) maqnit qasırğası, 09 iyul tarixində isə sakit geomaqnit şərait gözlənilir.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 07 iyul 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 60%, M sinif alışmalar üçün 15% və X sinif alışmalar üçün isə 1% -dir.

Kp əmsalı: 07 -09 iyul 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022

Son M sinif alışma: M1 - 05 iyul 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 04 iyul 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 07-09 iyul 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 04-06 iyul 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti –Qərb limbdən kənarda baş verən C1 alışmalar müşahidə olunmaqla Günəşdə aktivlik aşağı səviyyəyə olmuşdur. Günəşdən Yerə yönəlmiş CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -04-06 iyul 2022-ci il tarixləri üçün kiçik ehtimalla C sinif alışmaların baş verəcəyi və günəş aktivliyinin aşağı səviyyədə olacağı ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən gün ərzində Günəşdən gələn 2 Mev enerjili elektron seli və enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri normal səviyyədə olmuşdur.

04-06 iyul 2022-ci il tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) səbəbindən normal səviyyədə olacağı və enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin isə fon səviyyəsində qalacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR (Deep Space Climate Observatory –Dərin kosmik mühit observatoriyası – Günəş Yer sistemində L1 nöqtəsində yerləşən, Yer və kosmik havanı müşahidə edən, günəş küləyi və planetlərarası maqnit sahəsi haqqında real zamanda məlumatları verən kosmik aparat) peykindən çəkilən şəkillərə əsasən davam edən CH HSS nəticəsində Günəş küləyi parametrləri yüksək səviyyədə qalmışdır. 04 iyul tarixində bu parametrlərin normal qiymətlərə enəcəyi, sonrakı iki gündə CH HSS səbəbindən yenidən yüksələcəyi proqnozlaşdırılır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyədə ilə təcrid olunmuş aktiv səviyə arasında olmuşdur. 04 iyul tarixində sakit geomaqnit səviyyə üstünlük təşkil edəcək. 05 iyul tarixində qeyristabil geomaqnit sahə, 06 iyul tarixində isə CH HSS təsiri ilə kiçik geomaqnit qasırğalar gözlənilir.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 04 iyul 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 35%, M sinif alışmalar üçün 1% və X sinif alışmalar üçün isə 1% -dir.

Kp əmsalı: 04 -06 iyul 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-5 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M1.6 - 16 iyun 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 02 iyul 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 04-06 iyul 2022-ci il tarixləri üçün 1-5 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 30 iyun -02 iyul 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti –29/23:13 UTC-də şimal-şərq limdə baş verən C1 alışmasından sonra Günəşdə aktivlik aşağı səviyyəyə düşmüşdür. Digərlər ləkələr ya stabil qalmış, ya da müntəzəm olaraq sönmüşlər. 28/22:00 UTC-də GOES-16 (Geostationary Operational Environmental Satellite– Ətraf mühiti tətdiq edən operativ geostasionar peyk) SUVİ 304 (Solar Ultraviolet Imager –Günəş ultrabənövşəyi şəkillər) peykinin çəkdiyi şəkillərdə mərkəzi diskdə eruptiv ilgək müşahidə olunmuşdur. Mümkün olan SOHO/LASCO koronoqraf şəkilləri püskürmənin tacdan tam ayrıldığını fərz etməyə imkan vermir. NASA STEREO A COR2 göstərirki, Günəşdən Yerə yönəlmiş zəif, kiçik sürətli CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) vardır. Kiçik sürət və trayektoriya proqnozun 3 günlük müddətində sürüşkən zərbənin zəif təsirini müşahidə ediləcəyini ehtimal etməyə imkan verir. Model araşdırma 04 iyul tarixi üçün zəif təsirin olacağını proqnoz edir. Daha bir neçə CME günəş-yer xəttindən kənarda və daha uzaqda müşahidə olunmuşdur.

Kosmik hava proqnozu -30 iyun 02 iyul tarixləri üçün kiçik ehtimalla C sinif alışmaların baş verəcəyi və günəş aktivliyinin zəif olacağı ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən gün ərzində Günəşdən gələn 2 Mev enerjili elektron seli parametrləri yüksək həddə çatmış, enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri isə normal səviyyədə olmuşdur.

30 iyun 02 iyul 2022-ci il tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) səbəbindən orta səviyyədən yüksək səviyyəyədə olacağı və enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin isə fon səviyyəsində qalacağı proqnozlaşdırılır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyədə arasında olmuşdur. 30 iyun -02 iyul tarixləri üçün geomaqnit sahə sakit və ya aktiv səviyyədə olacağı gözlənilir. 26 və 27 iyun tarixlərində Günəşi tərk etmiş, kiçik sürətlə hərəkət edən iki CME səbəbindən 02 iyul tarixinədək olan proqnozda qeyri stabil şəraitin olacağını fərz olunur.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 30 iyun 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 25%, M sinif alışmalar üçün 5% və X sinif alışmalar üçün isə 1% -dir.

Kp əmsalı: 30 iyun 02 iyul 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M1.6 - 16 iyun 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 26 iyun 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 30 iyun 02 iyul 2022-ci il tarixləri üçün 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 23-25 iyun 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən üç gün ərzində Günəşdə aktivlik aşağı səviyyədə qalmışdır. 3038 (N15W34, Eki/beta-qamma) oblastında 22/23:36 UTC-də bu period ərzində ən böyük alışma-C3 alışması müşahidə olunmuşdur. Bu oblast diskdə ən böyük və ən mürəkkəb oblast olmuşdur. Diskdə olan digər oblastlar sakit, stabil olmuşlar.

Koronoqraflarda yerə yönələn CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) –ilə müşahidə olunmamuşdur.

Kosmik hava proqnozu -23-25 iyun tarixləri üçün günəş aktivliyinin, çox kiçik ehtimalla M(R1-R2 kiçik orta) sinif alışmlar olmaqla aşağı səviyyədə qalacağı proqnozlaşdırılır.

23-25 iyun 2022-ci il tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) səbəbindən normal səviyyədən yüksək səviyyəyə yüksələcəyi və enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin isə normal səviyyədə qalacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR (Deep Space Climate Observatory –Dərin kosmik mühit observatoriyası – Günəş Yer sistemində L1 nöqtəsində yerləşən, Yer və kosmik havanı müşahidə edən, günəş küləyi və planetlərarası maqnit sahəsi haqqında real zamanda məlumatları verən kosmik aparat) peykindən çəkilən şəkillər bu parametrlərin nominal səviyyədə olduğunu qeyd etmişlər. Ümumi maqnit sahə induksiyası 5-9 nTl olmuşdur. Bz komponenti -7nTl olmaqla cənuba istiqamətlənmişdir. Günəş küləyinin sürəti 410-530 km/s intervalında dəyişmişdir.

CH HSS təsiri ilə Günəş küləyi parametrlərinin 25 iyun tarixinədək normallaşacağı gözlənilir.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə qeyristabil səviyyə arasında olmuşdur.

24 iyun tarixinədək geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə qeyristabul səviyyə arasında olacaqdır. 25 iyun tarixindən geomaqnit sahənin aktiv səviyyədə olacağı ehtimal olunur.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 23 iyun 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 90%, M sinif alışmalar üçün 25% və X sinif alışmalar üçün isə 5% -dir.

Kp əmsalı: 23-25 iyun 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M1.6 - 16 iyun 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 15 iyun 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 23-25 iyun 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 20-22 iyun 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən üç gün ərzində Günəşdə aktivlik aşağı səviyyədə olmuşdur. 3038 (N15E06, Dai/beta-qamma), 3031 (S25W72, Dao/beta) və 3030 (N18W58, Dai/beta) oblastlarında C sinif alışmalar müşahidə olunmuşdur. 3038 oblastı əlavə aralıq nöqtələrinin inkişaf etdiyi, bu periodda genişlənən yeganə oblast olmuşdur. Digərləri ya stabil qalmış, ya da müntəzəm olaraq sönmüşlər. Koronoqraflarda Yerə yönəlmiş CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) –ilə müşahidə olunmamı.dır.

Kosmik hava proqnozu -20-22 iyun tarixləri üçün çox kiçik ehtimalla M (R1-R2, zəif orta radiokəsilmələr) sinif alışmalar verəcək günəş aktivliyi müşahidə olunması ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən gün ərzində Günəşdən gələn 2 Mev enerjili elektron seli parametrləri 19/03:40 UTC-də maksimum həddə çatmış, enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri isə normal səviyyədə olmuşdur.

20-22 iyun 2022-ci il tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) səbəbindən orta səviyyədən yüksək səviyyəyə yüksələcəyi və enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin isə fon səviyyəsində qalacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR (Deep Space Climate Observatory –Dərin kosmik mühit observatoriyası – Günəş Yer sistemində L1 nöqtəsində yerləşən, Yer və kosmik havanı müşahidə edən, günəş küləyi və planetlərarası maqnit sahəsi haqqında real zamanda məlumatları verən kosmik aparat) peykindən çəkilən şəkillər CH HSS-in davam etdiyini göstərmişdir. Ümumi maqnit sahəsi 3-7 nTl, Bz komponenti -5nTl, Günəş küləyinin sürəti isə 540-625 km/s olmuşdur. HSS –in təsirinin 20 iyun tarixinədək saxlanılacağı, 21-22 iyun tarixləri üçün günəş küləyi parametrlərinin normal səviyyəyə qayıdacağı proqnozlaşdırılır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə aktiv səviyyə arasında olmuşdur. 20-22 iyun tarixlərində geomaqnit sahə ayrı-ayrı aktiv periodlarla sakit və ya aktiv səviyyədə olacağı gözlənilir. HSS aktiv azaldığı üçün 21-22 iyun tarixlərindən geomaqnit sahənin sakit səviyyədə olacağı gözlənilir.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 20 iyun 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 90%, M sinif alışmalar üçün 25% və X sinif alışmalar üçün isə 5% -dir.

Kp əmsalı: 20-22 iyun 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M1.6 - 16 iyun 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 15 iyun 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 20-22 iyun 2022-ci il tarixləri üçün 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 16-18 iyun 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən üç gün ərzində Günəşdə aktivlik aşağı səviyyədə olmuşdur. Bu müddətdə Günəş diskində səkkiz ləkə qrupu müşahidə olunmuşdur. 3030 (N19W03, Dai/beta) oblastı genişlənmiş, 3031 (S26W18, Eai/beta-qamma) oblastı yerdəyişməyə məruz qalmış, lakin qütblüyünü saxlaya bilmişdir. 3032 (N20E08, Cso/beta) oblastı dağılmaya daha çox məruz qalmış, qarışıq maqnit sahə konfiqrasiyasını itirmişdir. 3033 (N17E28, Dai/beta) oblastı sahə örtüyünə görə genişlənmişdir. Yeni NOAA/SWPC 3037 (S20W28, Cro/beta) oblastı 3031 oblastından ayrılmış oblast kimi qeydə alınmışdır. 3036 (S12W69, Dso/beta) oblastı ən aktiv olmaqla 15/0440 UTC-də ən böyük C3.3/Sf alışması vermişdir. Qalan müddətdə bu oblast sakit olmuşdur. Digər oblastlar sakit və ya çox cüzi dəyişikliyə malik olmuşlar. Koronoqraflarda Yerə yönələn CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) –ilə müşahidə olunmamuşdur.

Kosmik hava proqnozu -16-17 iyun tarixləri üçün Günəş aktivlıiyi aşağı olacaq, müəyyən ehtimalla M (R1-R2 -nəzərə alınmayan zəif və orta təsirli radiokəsilmələr) sinif və çox kiçik ehtimalla X (R3 –güclü radiokəsilmə) sinif alımalar baş verə bilər. 18 iyun tarixi üçün günəş aktivliyinin aşağı olacağı gözlənilir və kiçik ehtimalla M sinif alışmalar ola bilər.

16 iyun tarixində enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin normal səviyyə ilə yüksək səviyyə arasında olacağı, 17-18 iyun tarixləri üçün isə CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) səbəbindən yüksək səviyyəyə yüksələcəyi və enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin isə fon səviyyədə qalacağı, çox kiçik ehtimalla S1(minor) radiasiya qasırğası yaradacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Günəş küləyi parametrləri 13 iyun tarixində yaranmış CME təsiri ilə ön cəbhə zərbələrinin olduğunu göstərmişdir. 15/04:00 UTC-də planetlər arası zərbə dalğasının gəlməsi nəticəsində ümumi maqnit sahəsi 6nTl-dan 14-15 nTl-a kimi yüksəlmişdir. Bundan sonra maqnit sahəsinin Bz komponenti cənuba istiqamətlənmiş, maksimal yayınma -12nTl qiymət almışdır. CME davam etdiyindən planetlərarası maqnit sahəsi azalmış, ümumi maqnit sahəsi 7-9 nTl aralığında qərarlaşmışdır. 15/17:00 UTC-də Bz komponenti şimala istimqamətdə dönmüşdür. Günəş küləyinin sürəti zərbə dalğası yaranana qədər 500 km/s olmuş, sonra 550 km/s-ə kimi artmış, maksimal 623 km/s qiymətə çatmışdır. Hazırda DSCOVR (Deep Space Climate Observatory –Dərin kosmik mühit observatoriyası – Günəş Yer sistemində L1 nöqtəsində yerləşən, Yer və kosmik havanı müşahidə edən, günəş küləyi və planetlərarası maqnit sahəsi haqqında real zamanda məlumatları verən kosmik aparat) peykindən çəkilən şəkillər əsasında günəş küləyinin sürəti 550-600 km/s-dir.

16 iyun tarixi üçün CME azalan təsiri və ardı ilə gələn CH HSS təsiri ilə günəş küləyinin sürətinin qiymətinin saxlanacağı gözlənilir. 17 iyun tarixində CH HSS-də saxlanan, lakin azalan təsirlər gözlənilir. 18 iyun tarixi üçün bu təsirlər də azalacaqdır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə aktiv səviyyə arasında - CME effektlərinə cavab olaraq 15/12:00-15:00 UTC-də G1(minor) qasırğa səviyyəsində olmuşdur. Bundan əlavə 15/04:37 UTC-də Kanberra (Avstraliya) maqnitometri tərəfindən ümumi maqnit sahəsində ani impuls 18nTl meyl ilə qeydə alınmışdır.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 16-18 iyun 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 80%, M sinif alışmalar üçün 25% və X sinif alışmalar üçün isə 10% -dir.

Kp əmsalı: 16-18 iyun 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022
Son M sinif alışma: M3.4 - 13 iyun 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 15 iyun 2022

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

X sinif alışmalar ən böyük və güclü alışmalardır. Bu sinif alışmalar ildə təqribən 10 dəfə baş verir və əsasən günəş maksimumu vaxtı müşahidə olunur. X sinif alımalar zamanı Yerin gündüz olan səthində radiodalğaların yayılmasına olan maneələr (R3-R5) güclü səviyyədən daha yüksək-ekstremal səviyyəyə qalxır. Əgər bu alışma Yerə yönəlmiş günəş diskinin ortasında baş vermiş olarsa, bu zaman güclü, davam edici günəş radiasiya qasırğası yaranır və güclü CME meydana gəlir ki, bu da Yerdə güclü (G4) və ekstremal (G5) səviyyədə geomaqnit qasırğa yarada bilər.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 16-18 iyun 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 19-21 may 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz
Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Günəşin görünən diskində yeddi qrup ləkə mövcud olmuşdur. Günəşdə aktivlik aşağı səviyyədə saxlanmışdır. Günəş rentgen şüalanma seli əsasən C sinif səviyyəsində qalmışdır. 18/22:02-UTC-də baş vermiş M1/sf alışmasında tac kütlə atılması əlamətləri olmadığına görə bu alışma fon artımına səbəb ola bilməmişdir. 3014(N21E17, Eks/beta-qamma-delta) oblastında ləkələrin sahəsinin artması müşahidə olunmuşdur. Güclü yerdəyişmə müşahidə edilməmişdir. Bu oblastda optik subalışmalar və zəif güclənmə və ya minimal C alışmalar olmuşdur. 3007(S22W61, Cso/beta) oblastı sakit və zəif parçalanmasını davam etdirmişdir. 3018 (S11E41, Axx/alpha) oblastı bipolyar konfiqrasiyasını itirmiş və dağılmaqda davam etmişdir. Digər oblastlar çox cüzi dəyişmişlər. Bir neçə zəif CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunsada onlar Yerə istiqamətlənməmişlər. Hazırda Yerə yönələn CME müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -19-21 may 2022-ci il tarixləri üçün günəş aktivliyinin aşağı səviyyədə olacağı ehtimal olunur. 3014 oblastında davam edən alışmalar səbəbindən müəyyən ehtimalla M (M1-M2 zəif –orta radiokəsilmə) və çox kiçik ehtimalla X (R1-güclü radiokəsilmə) alışmalar ola bilər.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn 2 Mev enerjili elektron seli və enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri normal səviyyədə olmuşdur.

19-21 may tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli normal səviyyədən yüksək səviyyəyə yüksələcəyi və enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin isə normal səviyyədə qalacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR peykindən çəkilən şəkillər CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)-təsirinin azaldığını göstərmişdir. Ümumi maqnit sahə induksiyası 3-7 nTl olmuş, Bz əsasən sabit qalmışdır. Günəş küləyinin sürəti 550 km/s -dən 435-500 km/s-ə azalmışdır.

19-21 may tarixləri üçün CH HSS təsiri ilə günəş küləyi parametrlərinin yüksək səviyyədə ola biləcəyi və həyacanlaşacağı ehtimal olunur. Digər CH HSS 20 may tarixinədək təsir edəcək, 21 may tarixindən azalmağa başlayacaqdır. 17 may tarixində baş vermiş CME- ilə əlaqədar keçid effektləri ola bilər.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə qərarlaşmamış səviyyə aralığında olmuşdur. CH HSS-in müxtəlif təsir effektləri səbəbindən 19-21 may tarixləri üçün geomaqnit sahənin qeyristabil səviyyə ilə sakit səviyyə aralığında olacağı ehtimal olunur. 21 may tarixində CH HSS təsiri azaldığına görə geomaqnit sahənin əsasən sakit, qeyristabil səviyyədə olacağı gözlənilir.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 19 may 2022-ci il tarixində C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 35% və X sinif alışmalar üçün isə 15% -dir.

Kp əmsalı: 19-21 may 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022

Son M sinif alışma: M1.1 - 18 may 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 30 aprel 2022

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 16-18 may 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən period ərzində Günəş aktivliyi orta səviyyədə olmuşdur. Ötən periodda ən böyük alışma limbdən şimal-şərq istiqamətdə 15/00:08 UTC-də baş vermiş M2 alışması olmuşdur. 3006 (S31W72, Bxo/beta), 3007 (S24W21, Ekc/beta), 3010 (S15E35, Dso/beta), 3011 (N16E40, Bxo/beta) və 3013 (S28E16, Axx/alopha) oblastları stabil olmuşlar. Yeni sıralanmış 3014 (N21E53, Cao/beta) və 3015 (N14E55, Dao/beta) oblastları sakit və stabil olmuşlar. Hazırda Yerə yönələn CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -16-18 may 2022-ci il tarixləri üçün günəş aktivliyinin aşağı səviyyədə olacağı ehtimal olunur. Müəyyən ehtimalla R1-R2 (zəif təsirli) və çox kiçik ehtimalla R3 (güclü radiokəsilmə) ola bilər.

16-18 may tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli və enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin normal səviyyədə qalacağı proqnozlaşdırılır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR peykindən çəkilən şəkillərdə CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)-təsiri səbəbindən fon səviyyəsinə yaxın olmuşdur. Ümumi maqnit sahə induksiyası 14 nTl olmuş, Bz əsasən sabit qalmışdır. Bz qısa müddətli periodlarla -9 nTl olmuşdur. Günəş küləyinin sürəti 570 km/s -ə çatmışdır.

16-18 may tarixləri üçün CH HSS təsiri ilə günəş küləyi parametrlərinin yüksək səviyyədə ola biləcəyi ehtimal olunur.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə aktiv səviyyə aralığında olmuşdur. CH HSS-in müsbət təsiri ilə 17-18 may tarixləri üçün geomaqnit sahədə qeyristabil səviyyənin sakit səviyyə ilə əvəz olunacağı ehtimal olunur.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 12 may 2022-ci il tarixi üçün C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 35% və X sinif alışmalar üçün isə 10% -dir.

Kp əmsalı: 16-18 may 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022

Son M sinif alışma: M2.3 - 15 may 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 30 aprel 2022

Şəkil 3. Şəkildə Günəş, sakit tac fəallığı oblastlarında ionlaşmış dəmirin şüalandırdığı 171 A-ə (FeIX) bərabər ən uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluğunda göstərilmişdir.Bu dalğa uzunluqda Günəşdə olan şüalanmanın təsvirini almaq mümkün olmamışdır.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 16-18 may 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 12-14 may 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən period ərzində Günəş aktivliyi M (R1-zəif radiorabitə kəsilmə) alışmaları səbəbindən orta səviyyədə olmuşdur. 3007(S24E32, Ehc/beta-qamma-delta) oblastında ləkələrin sıxlaşması və maqnit selinin fırlanması müşahidə olunmuşdur. Oblast qeyristabil olmuşdur və bir neçə C alışmalar vermişdir. 3004 (S13, L=326) oblastında 11/18:58 UTC-də M2.6 alışması və bununla eyni zamanda limbdə 3007 oblastında bir impulsiv optik subalışma müşahidə olunmuşdur. Hazırda Yerə yönələn CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -12-14 may 2022-ci il tarixləri üçün M (R1-R2, nəzərə alınmayacaq-zəif –radiorabitə kəsilməsi) alışmaları, günəş aktivliyinin orta olacağı ehtimal olunur. 12 may tarixi üçün X(R3 güclü) alışma ola bilər. 3006 oblastının sönməsi davam edərsə, günəş aktivliyi aşağı səviyyəyə enəcək, 13-14 may tarixləri üçün isə M alışmaların ehtimalı azalacaqdır.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron seli parametrləri normal səviyyədə olmuşdur. 11/20:00 UTC-dən başlayaraq enerjiləri 10 Mev olan proton seli parametrləri yüksək həddə çatmışdır.

12-14 may tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrlərinin normal səviyyədə olacağı proqnozlaşdırılır. Enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin yüksək səviyyədə olması ilə əlaqədar S1(minor) günəş radiasiya qasırğaları ola bilər.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR peykindən çəkilən şəkillərdə CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)-təsiri səbəbindən fon səviyyəsinə yaxın, planetlərarası maqnit sahəsi isə zəif həyacanlanmış halda olmuşdur. Ümumi maqnit sahə induksiyası 6-7 nTl, 11/12:00 UTC-dən başlayaraq artmış və 9-11 nTl olmuşdur. Bz əsasən cənuba istiqamətlənmiş, əvvəl -5 nTl, sonra artaraq -10 nTl olmuşdur. Günəş küləyinin sürəti 265-285 km/s, 11/12:00 UTC-dən başlayaraq 320 km/s olmuşdur.

12 may tarixi üçün zəif həyacanlanmış günəş küləyi olacaqdır. Aparılmış analizlərin xətasına görə 10 may tarixində baş vermiş CME-in 13-14 may tarixlərinin sonu üçün keçid prosesində ola bilməsi ehtimal olunur.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyədə olmuşdur. 12-14 may tarixləri üçün geomaqnit sahənin əsasən normal səviyyədə-sakit olacağı proqnozlaşdırılır.13-14 may tarixləri üçün CME –in Yerin yaxınlığından keçəcəyi halda G1(nəzərəalınmayan) maqnit qasırğasının baş verməsi ehtimal olunur.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 12 may 2022-ci il tarixi üçün C sinif alışmalar üçün 90%, M sinif alışmalar üçün 55% və X sinif alışmalar üçün isə 20% -dir.

Kp əmsalı: 12-14 may 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-2 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.5 - 10 may 2022

Son M sinif alışma: M2.2 - 11 may 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 30 aprel 2022

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 12-14 may 2022-ci il tarixləri üçün 1-2 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 05-07 may 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən period ərzində Günəş aktivliyi M5 (R2-zəif radiorabitə kəsilməsi) alışmaları səbəbindən yüksək səviyyədə olmuşdur. 04/0019 UTC-də ilk M5(M5.3) alışması, sonradan bir neçə M1 alışması, 3004(S16W17, Dkc/beta-qamma) oblastında 04/08:59 UTC-də ikinci M5(M5.7/1b) alışması baş vermişdir. Bu oblastda sonradan həmçinin M1/1n və çoxlu C alışmaları baş vermişdir. Bu oblastın sahəsinin genişlənməsi müşahidə olunmuş, oblastda sıralanması çətin olan mürəkkəb nöqtə qrupları yaranmışdır. 2999 (S21W67, Hsx/alfa) və 3001 (S32W27, Hsx/alfa) oblastları sakit və stabil olmuşlar. Yerə yönələn digər CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -05-07 may 2022-ci il tarixləri üçün M (R1-R2, nəzərə alınmayacaq-zəif –radiorabitə kəsilməsi) alışmaları ehtimal olunur. 3004 oblastının genişlənməsi səbəbindən Günəş aktivliyi davam edəcəkdir. R3 (güclü) və ya radiorabitənin yüksək şəkildə kəsilməsi halları ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron seli parametrləri 04/14:40 UTC-də yüksək həddə çatmışdır. Proton seli parametrləri normal səviyyədə olmuşdur.

Enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrləri 05 may tarixi üçün yüksək səviyyədə, 06-07 may tarixləri üçün isə normal səviyyədə olacağı proqnozlaşdırılır. Enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin normal səviyyəyə uyğun olacağı ehtimal olunur.

05-07 may tarixləri üçün günəş küləyi parametrləri normal səviyyəyə uyğun olacağı ehtimal olunur.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyədə olmuşdur. 05-07 may tarixləri üçün geomaqnit sahənin normal səviyyədə-sakit olacağı proqnozlaşdırılır.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: 05 may 2022-ci il tarixi üçün C sinif alışmalar üçün 80%, M sinif alışmalar üçün 55% və X sinif alışmalar üçün isə 25% -dir.

Kp əmsalı: 05-07 may 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-2 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.1 - 03 may 2022

Son M sinif alışma: M1.6 - 04 may 2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 30 aprel 2022

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 28-30 aprel 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən period ərzində Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olmuşdur. Bu period ərzində 2996 (N25L=66) oblastında 27/14:54 UTC-də ən güclü C7/2 alışması baş vermişdir. Bu SOHO/LASCO C2 koronoqrafında 27/15:05 UTC-də qeydə alınmışdır. Yerə yönələn komponentinin olub-olmamasını dəqiqləşdirmək üçün əlavə analiz və şəkillərə ehtiyac vardır. Digər oblastlarda cüzi dəyişiklik müşahidə olunmuşdur. Yerə yönələn digər CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -28-30 aprel tarixləri üçün günəş aktivliyinin yüksək səviyyədə olacağı, R1-R2 (nəzərəalınmayacaq-zəif) alışmaların baş verəcəyi ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron və proton seli parametrləri normal səviyyədə olmuşdur.

Enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrləri 28-30 aprel tarixləri üçün normal səviyyədə olacaqdır. 29 aprel tarixinədək enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrlərinin S1-minor səviyyəsinə yüksələcəyi ehtimal olunur.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR peykindən çəkilən şəkillərdə CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)-təsirinin keçid xarakterində olmasını müşahidə olunmuşdur. Ümumi maqnit sahə induksiyası 5 nTl-dan pik həddə 12 nTl-ya yüksəlmiş, Bz istiqamətini saxlayaraq -5nTl olmuşdur. Günəş küləyinin sürəti 400 km/s-dən 509 km/s kimi yüksəlmişdir.

28-30 aprel tarixləri üçün günəş küləyi parametrlərinin CH HSS təsiri nəticəsində hazırki vəziyyətdən aşağı olacağı ehtimal olunur. CH HSS təsiri nəticəsində isə 29 aprel tarixindən başlayaraq günəş küləyi parametrləri arta bilər.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə G1(mülayim) maqnit qasırğa səviyyəsində olmuşdur. Geomaqnit sahə CH HSS təsiri nəticəsində qeyristabil şəraitdə olacaq, qeyristabil haldan aktiv hala keçəcək və 28 aprel tarixindən G1(minor) səviyyəsində olacaqdır. 29 aprel tarixi üçün isə CH HSS təsiri ilə G1 (mülayim) aktiv geomaqnit səviyyədə olacağı ehtimal olunur.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 25% və X sinif alışmalar üçün isə 5% -dir.

Kp əmsalı: 28-30 aprel 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-5 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.1 - 17.04.2022

Son M sinif alışma: M4.4 - 17.04.2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 15.04.2022

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 25-27 aprel 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnoz

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən sutka ərzində Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olmuşdur. 2993 (N19W32, Dks/beta-qamma-delta) oblastında ötən period ərzində ən böyük: 24/04:12 UTC-də C3/Sf alışması vermişdir. Bundan sonra alışma yaranmış və oblastdan cənub istiqamətdə tac dəliyi yaranmışdır. Bu CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) SOHO/LASCO koronoqraf şəkillərdə müşahidə olunmuşdur. Lakin yaranan CME Yerə istiqamətlənməmişdir. 2994 (N14W27, Eki/beta-qamma) oblastı isə aktiv olmuş, bir neçə C alışma vermişdir. 2991 (S23W63, Axx/alpha), 2995 (N15E02, Hhx/alpha), 2996 (N26E15, Cao/beta), 2997 (N13E49, Bxo/beta) və 2998 (S19W01, Hax/alpha) oblastları sakit və stabil olmuşlar.

Hazırda mövcud koronoqraf şəkillərində Yerə yönələn CME müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -25-27 aprel tarixləri üçün günəş R1-R2 (nəzərə alınmayacaq-zəif) radiosiqnalların kəsilməsinə gətirən aktivlik nümayiş etdirəcəkdir. Aktivlik nəticəsində bu periodda R3 (güclü) radiosiqnalların kəsilməsi da ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron selinin və enerjisi 10 Mev olan proton selinin parametrləri fon səviyyəsində olmuşdur.

25-27 aprel tarixləri üçün elektron selinin və enerjisi 10 Mev olan proton selinin parametrləri fon səviyyəsində qalacağı ehtimal olunur.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – planetlərarası maqnit sahəsi fon səviyyəsində olmuşdur. Ümumi maqnit sahəsi 6 nTl və daha kiçik olmuşdur. Bz komponenti çox az dəyişmişdir. CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar) təsiri azaldığından günəş küləyi nisbətən artmışdır.

25 aprel tarixi üçün günəş küləyi parametrləri normal səviyyədə olacağı gözlənilir. Əks halda parametrlər 27 aprel tarixində normal şəraitə uyğun olacaqdır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyədə olmuşdur. 25-27 aprel tarixləri üçün də geomaqnit sahənin sakit olacağı gözlənilir. CH HSS azalan təsiri nəticəsində 25 aprel günün ikinci yarısında qərarlaşmamış geomaqnit şərait ola bilər.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: C sinif alışmalar üçün 95%, M sinif alışmalar üçün 40% və X sinif alışmalar üçün isə 10% -dir.

Kp əmsalı: 25-27 aprel 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X2.2 - 20.04.2021

Son M sinif alışma: M3.4 - 22.04.2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 15.04.2022

Şəkil 2. Şəkildə ionlaşmış dəmirin şüalandırdığı uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluğu olan 94 A-də Günəşin şəkli (FeXVIII) və Günəş tacının məşəl oblastı göstərilmişdir.

Şəkil 3. Şəkildə Günəş, sakit tac fəallığı oblastlarında ionlaşmış dəmirin şüalandırdığı 171 A-ə (FeIX) bərabər ən uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluğunda göstərilmişdir

Şəkil 4. Şəkildə Günəş, qaynayan səthindən gələn işıq 304 A-də (HeII) dalğa uzunluğunda göstərilmişdir. Bu xətt xromosferdə ionlaşmış heliumun şüalandırdığı ən uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluğudur. Protuberanslar kənarlarda meydana çıxa bilər.

Şəkil 5. SDO/HMİ Continuum İmage (Solar Dynamics Observatory Helioseismic and Magnetic Imager Continuum İmage-Günəş Dinamikası Rəsədxanası Helioseysmik və Maqnitoqram Skaner davamedici şəkil) - Günəşi müşahidə edən və geostasionar orbitdə yerləşdirilmiş kosmik aparatdan çəkilmiş davamlı şəkildə günəş alışmalarını müşahidə etmək mümkündür.

Şəkil 6. SDO/HMİ Maqnetogram İmace (Solar Dynamics Observatory Helioseismic and Magnetic Imager Maqnetogram İmage- Günəş Dinamikası Rəsədxanası Helioseysmik və Maqnit Skaner Maqnetoqram Şəkil ) - şəkil Günəş maqnit sahəsinin dəyişməsini göstərir.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 21-23 aprel 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html
https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 21-23 aprel 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnozu

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən sutka ərzində 20/03:57 UTC-də baş vermiş X2(R3- radiosiqnalların güclü kəsilməsi) və 20/01:36 UTC-də baş vermiş M7 (R2-təsirli) alışmalar hesabına Günəş aktivliyi yüksək səviyyədə olmuşdur. Koronoqraf şəkillərdə CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmuşdur. Mənbələrin yerləşməsinə görə onların Yerə yönəlməsi ehtimalı çox azdır. 2991 (S23W15, Hrx/alpha) oblastı daha çox parçalanmaya məruz qalmış və qeyriaktiv hala keçmişdir. 2994 (N13E25, Eki/beta-qamma) oblastı isə qarışıq maqnit konfiqurasiyasını saxlamışdır. Bu oblast 20/01:14 UTC-də M1/1n alışması vermiş və bir çox C, eləcədə M1 alışmaların mənbəyi olmuşdur. 2995 (N13E56, Hsx/alpha) oblastı az dəyişmiş və aktiv olmamışdır. Hazırda mövcud koronoqraf şəkillərində Yerə yönələn CME müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -23 aprel tarixi üçün günəş aktivliyinin aşağı səviyyədə olacağı ehtimal olunur. M sinif alışmalar baş verə bilər. X sinif alışmaların baş verməsi ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron selinin parametrləri yüksək olmuşdur. Enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrləri fon səviyyəsində olmuşdur.

21-23 aprel tarixləri üçün elektron selinin parametrləri yüksək olacağı ehtimal olunur. Enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrləri fon səviyyəsində olacağı gözlənilir.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR peykindən CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)-və davam edən CME təsiri müşahidə olunmuşdur.

Ümumi maqnit sahəsi 7 nTl –a çatmış, Bz komponenti periodun yarısında cənub istiqamətdə -5nTl dəyişmişdir. Günəş küləyi 520 km/s olmuş, sonradan 400 km/s-kimi azalmışdır.

Keçid effektləri nəticəsində 21 aprel tarixində günəş küləyi parametrləri orta səviyyədə olacaqdır. 22 aprel üçün fon səviyyəsinə enəcəkdir. CHHSS təsiri ilə 23 aprel tarixindən günəş küləyi mühiti parametrlərinın göstəriciləri arta bilər.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə qeyristabil səviyyə arasında olmuşdur. 21-22 aprel tarixlərində əsasən sakit və dayanıqsız geomaqnit şərait olacaqdır. 23 aprel tarixi üçün aktiv CH HSS təsiri nəticəsində geomaqnit sahənin dayanıqsız və aktiv periodlu səviyyədə olacağı gözlənilir.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 75% və X sinif alışmalar üçün isə 25% -dir.

Kp əmsalı: 21-23 aprel 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X2.2 - 20.04.2021

Son M sinif alışma: M1.9 - 20.04.2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 15.04.2022

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 21-23 aprel 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 18-20 aprel 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnozu

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən period ərzində Günəş aktivliyi yüksək səviyyədə olmuşdur. 2994 (N13E66, Eho/beta) oblastında bu period ərzində 17/0334 UTC-də II tip radioşüalanma (614km/s) – güclü X1 alışması və 17/033 UTC-də 10 sm dalğa uzunluqlu radioşüalanma baş vermişdir. 2993(N21E61, dho/beta) oblastında 17/02:11-UTC-də M1 alışması baş vermişdir. 2992(S32W76, Dso/beta) oblastında isə 17/2002 UTC-də M1/Sf və 17/2234 UTC-də II növ M4/Sf (837 km/s) alışmaları baş vermişdir. X1 alışması ilə bağlı alışma modelləşdirilmiş və bu modelə görə nəticə Günəş- Yer-xəttinuin şərqindən yan keçmişdir.

Kosmik hava proqnozu -18-20 aprel tarixləri üçün günəş aktivliyinin yüksək səviyyədə olacağı, M sinif alışmalar göslənilir. X sinif alışmalar isə ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron selinin parametrləri pik həddə olmuşdur. Proton seli parametrləri normal səviyyədə olmuşdur.

Enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrləri 18-20 aprel tarixləri üçün yüksək səviyyədə olacağı gözlənilir. Enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrləri fon səviyyəsində olacaqdır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən periodda günəş küləyi parametrləri artmışdır. Günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR peykindən CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)-təsirinin artması müşahidə etmişdir.

18-20 aprel tarixləri üçün günəş küləyi parametrlərinin CH HSS təsiri nəticəsində hazırki vəziyyətdən daha bir az artacağı ehtimal olunur.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə CH HSS təsiri nəticəsində qeyristabil şəraitdə olmuşdur. 18 aprel tarixi üçün aktiv geomaqnit şərait, 19-20 aprel tarixləri üçün isə CH HSS təsiri ilə qeyri stabil geomaqnit şərait olacaqdır.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 75 və X sinif alışmalar üçün isə 25% -dir.

Kp əmsalı: 18-20 aprel 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 2-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.1 - 17.04.2022

Son M sinif alışma: M4.4 - 17.04.2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 15.04.2022

Bu dalğa uzunluqda Günəşdə olan şüalanmanın təsvirini almaq mümkün olmamışdır.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 18-20 aprel 2022-ci il tarixləri üçün 2-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 14-16 aprel 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnozu

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən sutka ərzində Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olmuşdur. 2988 (N14E22, Axx/alpha) oblastı sakit olmuş, parçalanma nümayiş etdirmişdir. 2989 (N18E60, Bxo/beta) oblastı həmçinin az dəyişmiş, sakit olmuşdur. ətən üç gün ərzində yaranan 2990(N16E47, Bxo/beta) kimi sıralanmış oblast aktiv olmamışdır. Hazırda mövcud koronoqraf şəkillərində Yerə yönələn digər CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması)- müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -14 aprel tarixi üçün günəş aktivliyi çox aşağı səviyyədə olacaqdır. 15-16 aprel tarixləri üçün aktiv oblastların qayıtması səbəbindən C sinif alışmaların olacağı ehtimal olunur.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron selinin parametrləri normal səviyyədə olmuşlar. Enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrləri 13/13:50 UTC-də pik həddə çatmışdır. Enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrləri fon səviyyəsində olmuşdur.

14-16 aprel tarixləri üçün yüklü zərrəciklərin sel parametrlərinin normal səviyyədə olacağı gözlənilir.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – günəş küləyi parametrlərini ölçən DSCOVR peykindən CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)-və davam edən CME təsiri müşahidə olunmuşdur.

Ümumi maqnit sahəsi pik rəqəmə-11 nTl –a çatmış, sonradan 8 nTl-a kimi azalmışdır. Bz komponenti periodun yarısında şimal istiqamət almaqdan əvvəl cənub istiqamətdə -4nTl ilə -6 nTl aralığında dəyişmişdir. Günəş küləyi 500 km/s olmuş, sonradan 420 km/s-kimi azalmışdır.

11 aprel tarixində baş vermiş və 14 aprel tarixində Yerə çatacaq olan CME təsiri nəticəsində Günəş küləyi parametrlərinin artacağı ehtimal olunur. 15-16 aprel tarixlərdə bu davam edə bilər.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə qeyristabil səviyyə arasında olmuşdur. 11 aprel tarixində baş vermiş CME –nin 14 apreldə çatması nəticəsində G2 (zəif-orta) maqnit qasırğasının olacağı gözlənilir.15 aprel tarixi üçün davamedən CME effektləri nəticəsində G1(mülayim) maqnit qasırğanın qalacağı ehtimal olunur. 16 aprel tarixi üçün davamedən CME və aktiv CH HSS təsiri nəticəsində geomaqnit sahənin dayanıqsız və aktiv periodlu səviyyədə olacağı gözlənilir.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: C sinif alışmalar üçün 15%, M sinif alışmalar üçün 1% və X sinif alışmalar üçün isə 1% -dir.

Kp əmsalı: 14-16 aprel 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 2-6 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.3 - 30.03.2021

Son M sinif alışma: M4.3 - 02.04.2022

Son maqnit qasırğa: Kp7(G3) – 10.04.2022

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 14-16 aprel 2022-ci il tarixləri üçün 2-6 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 30mart - 01 aprel 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnozu

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Ötən sutka ərzində 2975 oblastında M sinfinə aid üç (29/01:11 UTC-də baş vermiş M2.2, 29/01:58 UTC-də baş vermiş M1.1, 29/09:38 UTC-də baş vermiş M1.0) alışmadan sonra Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olmuşdur. Bu oblast yenidən təşkil olunmasını nümayiş etdirmiş və ötən periodda nəzərə çarpan yerdəyişməsi olmuşdur. 2976(N14W03 Eko/beta-delta) 2978(S20E56? Dho/beta-qamma) oblastları aktiv olmuş, hər biri bir neçə C sinif alışma vermişdir. Hazırda mövcud koronoqraf şəkillərində Yerə yönələn digər CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması)- müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu -30 mart-01 aprel tarixləri üçün kiçik ehtimalla M sinif alışmalar (R1-R1 zəif-nəzərə alınmayacaq-zəif radiokəsilmə) baş verəcəyi proqnozlaşdırılır. 31 mart tarixi günün ilk yarısı üçün 28 mart tarixində baş vermiş CME –nin, M alışması prosesinlərindən sonra baş vermiş hadisələrlə birləşəcəyi gözlənilir.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron selinin parametrləri normal səviyyə ilə zəif səviyyə arasında, proton seli parametrləri isə fon səviyyəsində olmuşdur. 30 mart-01 aprel tarixləri üçün enerjisi 2 Mev olan elektron seli parametrləri zəif səviyyədən yüksək səviyyəyə yüksələcəkdir. Bu, 28 mart tarixində baş vermiş CME-nin 31 mart-01 aprel tarixlərində yaradacağı effektlərlə bağlıdır. Enerjisi 10 Mev olan proton seli parametrləri S1(minor) səviyyəsində olacaq, sonradan 30 mart-01 aprel tarixlərində S1(minor) ehtimalı ilə normal səviyyəyə qayıdacaqdır.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ölçülən günəş küləyi parametrləri CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)- təsiri və 25 mart tarixində baş vermiş CME nəticəsində yüksək səviyyədə qalmaqdadır. Ümumi maqnit sahəsi 4 nTl olmuş, Bz komponenti +/-5 nTl aralığında qiymət almışdır. Ötən günün ikinci yarısında Günəş küləyinin orta sürəti 425 m/s olmuşdur.

30 mart tarixi üçün HSS və CME təsirləri çox zəif olmaqla azalacaqdır. 30 mart günün sonu və 31 mart günün ilk saatlarından başlayaraq 28 mart tarixində baş vermiş CME təsiri ilə günəş küləyi mühiti nəzərə çarpacaq dərəcədə normallaşacaqdır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – Ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit olmuşdur. 30 mart tarixi üçün sakit geomaqnit sahə proqnozlaşdırılır. 28 mart tarixində baş vermiş CME və aktiv CH HSS təsiri ilə 30 mart 2022-ci il tarixində günün sonu üçün G1(nəzərə alınmayacaq zəif-mülayim) aktiv geomaqnit sahə gözlənilir. 31 mart tarixində günün əvvəlindən CME –in əsas hissəsinin gün ərzində Yerə təsir edəcəyini nəzərə alnmaqla-G3(orta) olmaqla (G4(böyük) ehtimalı ilə) daha güclü geomaqnit sahə gözlənilir. CME effektləri saxlanacağı üçün 01 aprel tarixində G2(sakit-zəif) maqnit qasırğa proqnozlaşdırılır.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: C sinif alışmalar üçün 99%, M sinif alışmalar üçün 50% və X sinif alışmalar üçün isə 10% -dir.

Kp əmsalı: 30 mart-01 aprel 2022-ci il tarixində Kp əmsalı 2-7 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.0 - 28.10.2021

Son M sinif alışma: M1.6 - 29.03.2022

Son maqnit qasırğa: Kp6(G2) – 14.03.2022

Şəkil 9a. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 30 mart 01 aprel 2022-ci il tarixləri üçün 2-7 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 17-19 mart 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnozu

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Günəş aktivliyi 15/22:46 UTC-də baş vermiş M alışmanın sönən fazası səbəbindən aşağı səviyyədə olmuşdur. Lakin 15/23:25 UTC-də C sinif alışmalar baş vermişdir. Bundan sonra aşağı C alışma səviyyəsində rentgen şüaları seli yaranmış və 16/00:20- UTC-də bu şüalanma B sinif səviyyəsinə enmişdir. 2965 (N24W30, Fi/beta-qamma) oblastı parçalanmışdır. Oblastın ümumi dayanıqsızlığı azalmış, 16 martv tarixdə baş vermiş M və C sinif alışmalardan sonra aktiv olmamışdır.

2967(N18E05, Hrx/alpha) parçalanmağa davam etmiş, əsasən stabil olmuşdur. SOHO LASCO C2 də 16/13:36 UTC-də CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) müşahidə olunmuşdur. İlkin analizlər göztərmişdirki, CME STEREO A kosmik peykinə tərəf yönəlmiş istiqamətdədir. Lakin CME -nin geniş komponenti onun 19 mart tarixində Yerə çata biləcəyini ehtimal etməyə imkan verir. Hazırda mövcud koronoqraf şəkillərində Yerə yönələn digər CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması)- müşahidə olunmamışdır

Kosmik hava proqnozu -ilk növbədə 2965 oblastında 17 -19 mart tarixləri üçün kiçik ehtimalla baş verə biləcək M sinif alışmalar (R1-R1 zəif-radiokəsilmə) hesabına Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olacaqdır.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron selinin parametrləri normal səviyyə ilə zəif səviyyə arasında, proton seli parametrləri isə fon səviyyəsində olmuşdur. CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)- təsiri nəticəsində 17-19 mart tarixlərində enerjisi 2 MeV-dən çox elektron axını parametrləri zəif-normal səviyyədə olacaqdır.. Proton seli parametrlərinin bütün period ərzində fon səviyyəsində qalacağı ehtimal olunur.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ölçülən günəş küləyi parametrləri onun zəif rejimdə olduğunu göstərir. Ümumi maqnit sahəsi 3-5 nTl arasında olmuş, Bz komponenti sabit qalmışdır. Günəş küləyinin sürəti 400-435 km/s arasında dəyimişdir.

Günəş küləyinin zəif səviyyədə olması 17 mart tarixində də davam edəcəkdir. 13 mart tarixində baş vermiş CME təsirindən 17 mart günün sonu və 18 mart tarixlərində günəş küləyi mühitini dəyişəcəkdir. İstənilən həyacanlaşmaya baxmayaraq son nəticədə təsir azalacaq. Bu gün baş vermiş CME təsiri nəticəsində 19 mart tarixində CME günəş küləyi yerətrafı orbitə çata biləcəyi ehtimal olunur.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu - Geomaqnit sahə sakit olmuşdur. 17 mart tarixində günün çox hissəsində geomaqnit sahə sakit olacaqdır. CME-nin yaxınlaşması nəticəsində günəş küləyi parametrlərnin dəyişmə ehtimalı vardır. 17 mart günü sonu və 18 mart tarixlərində dəyişkən şərait ola bilər.19 mart günün əvvəlində sakit şərait gözlənilir. 19 mart tarixində idarəolunmayan geomaqnit şərait ola bilər. Əlavə məlumat üçün daha çox informasiyanın təhlil olunmasına ehtiyac vardır.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: C sinif alışmalar üçün 60%, M sinif alışmalar üçün 15% və X sinif alışmalar üçün isə 1% -dir.

Kp əmsalı: 17-19 mart 2022-ci il tarixlərində Kp əmsalı 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.0 - 28.10.2021

Son M sinif alışma: M1.3 - 15.03.2022

Son maqnit qasırğa: Kp6(G2) – 14.03.2022

Şəkil 9a. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 17-19 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 9b. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının yüksək coğrafi enliklərdə qiyməti 17-19 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 9c. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının aşağı coğrafi enliklərdə qiyməti 17-19 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 14-16 mart 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnozu

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti – Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olmuşdur. Yalnız C sinif kusurları müşahidə dolaylı. 2965 (N24E09, Fki/beta) oblastı parçalanan meylli, aralıq vəziyətdə olmuşdur. Yeni qeydə aliz 2968 (S21E43, Axx/alfa) oblastı heç bir effektlə maraqlı olmamışdır. Digər oblastlar ya zəif, ya da parçalanma halında olmuşlar.

Heç bir fəallıq göstərməyən 2962 oblastında 11 mart 2022-ci il tarixdə 20:55 UTC-də baş verən davamedici C3.1 doğumlu kuş neçə saat davam etti. Həmin vaxt asimmetrik CME (Koronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atıl) 600 km/s-sürətlə kosmosa buraxılmış və onun Yerə çatması çox böyük ehtimala malik olmuşdur. Bu səbəbdən 13 mart tarixində geomaqnit sahə G2 səviyyəsində (Kp = 6_ maqnit qasırğa müşahidəildidir.

Hazırda mövcud koronoqraf şəkillərində Yerə yönələn CME (Koronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atım)- müşahidə olunmamış. CME ilə əlaqəli şəkil LASCO C2-də 13/12:12 UTC-də müşahidə olunmuşdurki, bu CME-nin Yerə yönəlməsi ehtimalı çox azdır.

Kosmik hava proqnozu –qarşıdakı periodda Günəş aktivliyinin aşağı yön, 14-16 mart tarixlərdə müəyyən ehtimalla M sinif (R1-R1 zəif-radiokəsilmə) alışmalar baş verəcəyi gözləilirn.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron selinin parametrləri normal səviyyə ilə zəif səviyyə, proton seli parametrləri isə fon səviyyəsində olmuşdur. CH HSS (Coronal Hole Yüksek Hızlı Akış- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)- təsiri nəticəsində 14-16 mart tarixlərində tarihi 2 MeV-dən çox elektron axını parametrləri zəif-normal səviyyədə olacaqdir. CME aktivliyi nəticəsində elektronlar selinin 16 mart tarixində yüksək səviyyədə gözselənilir. Proton seli parametrlərinin bütün dönemi ərzində fon səviyəsində qalacağı ehtimal olunur.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu – 13/10:07 UTC-də L1- nöqtəsində (Günəşlə planetin cazibə qüvvələrinin tarazlaştışı nöqtələrdən eder. Bu nöqtə Günəşlə Yer yerləşir) ümumi maqnit sahəsində planetlərarası itələnmə müşahidə olunana qədər Günəş küləyi parametrləri fon səviyyəsində olmuşdur. Günəş küləyinin zərbə dalğası keçdikdən sonra günəş küləyinin sürəti 350 km/s-dən kəskin olaraq 600 km/s-. kimi artmış, sonra isə 485 km/s-də qərarsaldır. Ümumi maqnit sahəsi 3-25 nTl arasında artmış, Bz komponenti dəyişkən, sonda cənuba istiqamətlənməklə -24 nTl olmuşdur. sonunda Günəş küləyinin sürəti 400 km/s –də qərarsaldır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyəti və proqnozu – 13/10:07 UTC-də zərbə dalğasından sonra geomaqnit sahədə qəfləti geomaqnit impuls müşahidə olunmuşdur. Bu zaman Wingst maqnitometri (Almaniyanın şimalında Aşık Sakson ştatında Wingst şəhərində rəsədxanada yerləşdirildi maqnitometr ölçü ölçüsü) 13/10:52 UTC-də maqnit sahəsi induksiyası 33 nTl meylini müşahidədir. Geomanit sahənin aktivliyi G1-G2 (nəzərə alındıyan-zəif) maqnit qasırga sıviyyəsinə gəlmişdir.

Gözlənilən CME təsiri ilə 14 mart tarixində zəif və nəzərə aldıyan (G1-G2) maqnt qasırğalar, 15 mart tarixində G1(nəzərə aldıyan) maqnit qasırğa müşahidə oluna bilər. 16 mart tarixində geomaqnit sahədə normal səviyyənin bərpasi, bu səbəbdən geomaqnit sahənin sakit səviyyə ilə qeyristabil səviyyə arasında şey gözlənilir.

Günəşdə doğumlular baş vermə ehtiə: C siniflar üçün %75, M sinifler üçün %25 və X sinifφφ üçün isə %5 -dir.

Kp əmsalı: 14-16 mart 2022-ci il tarixlərində Kp əmsalı 2-6 intervalinda dəyişəcəkdir.

Qeyd:

1. Kp orta vəs yükək enliklərdə proqnozlaşdırılan geomaqnit şəraiti göstərir. Bu qiymətlər 3 saatlıq periodla qarşıdakı 3 sutka ərzində gözlənilən geomaqnit aktivliyi göstərir. Bu qarşıdakı 3 sutka ərzində geomaqnit şəraitin necə azası öyrənmək üşün ən sadə imkandır. Proqnozlar gündəlik olaraq SWPC NOAA (Speace wezther tahmin merkezi ulusal okyanus ve atmosferik yönetim -Kosmik hava proqnozu mərkəzi milli okean və atmosfer idarəetməsi) tərəfindən yenilənir.

2. Kusurları: A və B sinif kusurlarına sakit, C sinif zəif, M sinif güclü, X sinifφφlar əsasφlar zfidir. Hər sinifφφ 1-dən 9-a kimi fərqləndirilir: A1, A2,..., A9, B1, B2, ... B9, C1, C2,..., C9. X sinif kusurları növləri isə davam edir. Məsələn: X10 və dahas yük yükəklar "süper X sinif günəşleri" adlarını.

A və B siniflar günəş fonnda minimum və maksimum səviyyələrə uyğun gəlir və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinifφφφlar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

M sinif alışmalar isə R1-R2 zəif və təsirli olaraq radiadalğalar mızrak əngəlləyə bilir və hətta pozulna gətirir. Orta M sinif kusurları günəş radiasiya qasırğası yarada bilir. Güclü və davam edən M sinifφφφ isə CME yarada bilər. Bu, M alışılar günəşin səthinin hansı hissəsində baş verməsindənsınıdırdır.

X sinif kusurları ən böyük və güclülerdir. Bu sinif kusurları ildə təqribən 10 dəfə baş verir və əsasən günəş maksimumu vaxtı müşahidə olunur. X sinif akıtmalar yerin gün olan səthində radiodalğalar emisyonna olan maneələr (R3-R5) güclü səviyyədən daha yüksək-ekstremal səviyyəyə qalxır. Əgər bu alışma Yerə yönəlmiş günəş diskinin baş kaynak vermiş olarsa, bu zaman güclü, davam edici günəş radiasiya qasırğası yaranır və güclü CME meydana gəlir ki, bu da Yerdə güclü (G4) və ekstremal (G5) səviyyədə geomaqnit qasırğa yarada bilər.

Kosmik hava: faktlar.

Oğul X sinif kusur: X1.0 - 28.10.2021

Oğul M sinif kusur: M1.4 - 11.03.2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 13.03.2022

Şəkil 1. Şəkildə ionınatsal dəmirin şüaaklığı ən uzaq ultrabənövşəyi dalğa olan onu 131 A (anqstrem) -də Günəşin şəkli (FeVIII, FeXXII, FeXX) və Günəş tacının məşəl oblaştırma göstərildidir.

Şəkil 9a. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 14-16 mart 2022-ci il tarixləri üçün 2-6 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 9b. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının yüksək coğrafi enliklərdə qiyməti 14-16 mart 2022-ci il tarixləri üçün 2-6 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 9c. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının aşağı coğrafi enliklərdə qiyməti 14-16 mart 2022-ci il tarixləri üçün 2-5 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 10. Günəş və Yer sistemi üçün Laqranj nöqtələri

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

Kosmik Havanın Vəziyyəti və 10-12 mart 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Hava Proqnozu

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti –Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olmuşdur. 2962 (N27E05, Axx/alpha) və 2963 (S18, L=006) oblastları parçalanmışdır. 2964 (S19W41, Dso/beta) oblastı genişlənmiş, son vəziyyətini saxlamışdır. 2964 oblastının qarşısında 2966 (S25W48, Bxo/beta) oblastı yaranmış, lakin sakit olmuşdur. 2965 (N23E60, Eki/beta) oblastı bir neçə C1 alışması vermişdir. Digər oblastlarda dəyişiklik hiss olunmamışdır.

Mövcud koronoqraf şəkillərdə Yerə yönələn CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması)- müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu –qarşıdakı periodda Günəş aktivliyinin aşağı olacağı, 12 mart tarixinədək müəyyən ehtimalla C və M sinif (R1-R1 zəif-radiokəsilmə) alışmaların baş verəcəyi gözlənilir.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron selinin parametrləri 09/15:00-UTC-də pik həddə çatmışdır. Proton seli parametrləri isə fon səviyyəsində olmuşdur. CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)- təsiri nəticəsində 11 mart tarixinədək enerjisi 2 MeV-dən çox elektron axını parametrləri yüksək olacaqdır. 12 mart tarixindən isə normal səviyyəyə enəcəkdir. Proton seli parametrlərinin fon səviyyəsində qalacağı ehtimal olunur.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu –DİSCOVR kosmik aparatının köməyi ilə ölçülmüş Günəş küləyi parametrləri fon səviyyəsinə yaxındır. Ümumi maqnit sahəsi 1-4 nTl arasında dəyişmiş, Bz komponenti isə demək olarki, dəyişməz qalmışdır. Günün sonunda günəş küləyinin sürəti 400 km/s qərarlaşmışdır.

11 mart tarixinədək günəş küləyi mühiti normal səviyyədə olacaqdır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – geomaqnit sahə ötən sutka ərzində ayrı- ayrı periodlarda qeyristabil, ümumiyyətlə isə sakit səviyyədə olmuşdur. 10 mart tarixinədək geomaqnit sahə ümumən sakit olmuşdur. 10 mart günün sonu və 11 mart tarixlərində, 06 mart tarixində baş vermiş CME təsirindən geomaqnit sahə aktiv hala keçə bilər.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: C sinif alışmalar üçün 45%, M sinif alışmalar üçün 10% və X sinif alışmalar üçün isə 1% -dir.

Kp əmsalı: 10-12 mart 2022-ci il tarixlərində Kp əmsalı 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

2. Alışmalar: A və B sinif alışmalar sakit, C sinif alışma zəif, M sinif alışma güclü, X sinif alışmalar əsas alışmalar sinfidir. Hər sinif alışma 1-dən 9-a kimi fərqləndirilir: C1, C2,..., C9. X sinif alışmaların növləri isə davam edir. Məsələn: X10 və daha yüksək alışmalar “super X sinif günəş alışmaları” adlanır.

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğundur və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

M sinif alışmalar isə R1-R2 zəif və təsirli olaraq radiadalğaların yayılmasını əngəlləyə bilir və hətta pozulmasına gətirir. Orta M sinif alışmalar günəş radiasiya qasırğası yarada bilir. Güclü və davam edən M sinif alışmalar isə CME yarada bilər. Bu, M alışmaların günəşin səthinin hansı hissəsində baş verməsindən asılıdır.

X sinif alışmalar ən böyük və güclü alışmalardır. Bu sinif alışmalar ildə təqribən 10 dəfə baş verir və əsasən günəş maksimumu vaxtı müşahidə olunur. X sinif alımalar zamanı Yerin gündüz olan səthində radiodalğaların yayılmasına olan maneələr (R3-R5) güclü səviyyədən daha yüksək- ekstremal səviyyəyə qalxır. Əgər bu alışma Yerə yönəlmiş günəş diskinin ortasında baş vermiş olarsa, bu zaman güclü, davam edici günəş radiasiya qasırğası yaranır və güclü CME meydana gəlir ki, bu da Yerdə güclü (G4) və ekstremal (G5) səviyyədə geomaqnit qasırğa yarada bilər.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.0 - 28.10.2021

Son M sinif alışma: M1.4 - 02.03.2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) – 06.03.2022

Şəkil 6. SDO/HMİ Maqnetogram İmace (Solar Dynamics Observatory Helioseismic and Magnetic Imager Maqnetogram İmage- Günəş Dinamikası Rəsədxanası Helioseysmik və Maqnit Skaner Maqnetoqram Şəkil ) - şəkil Günəş maqnit sahəsinin dəyişməsini göstərir

Şəkil 7 və 8. LASCO (Large Angle Specrtoçetric Coronograph -Geniş Bucaqlı Spektrometrik Koronoqraf) bir başa Günəşdən gələn işığın okult disk vasitəsi ilə qarşısını almaqla, cihazın içində süni şəkildə günəş tutulmasını yaradaraq günəş tacının şəkillərini çəkib qeydə ala bilir. Günəş diskinin mövqeyi şəkildə ortada ağ dairə ilə görünür. Tacın ən mühüm xüsusiyyəti, ümumiyyətlə tac stimerləri-axınlarıdır. Bunlar həm C2, həmdə C3-də görülə bilən radial zolaqlar kimi müşahidə olunur. Bəzən Günəşdən uzaqlaşan və hər iki koronoqrafın giriş sahələrini keçə bilər CME müşahidə oluna bilər. Sağ yuxarı küncdə gizli diski saxlayan dəstəyin mərkəzə çatan kölgəsi görünür. C2-də alınan şəkillər Günəşdən 8,4 milyon kilometrə qədər olan daxili Günəş tacını göstərir. C3-də alınan şəkillər isə daha geniş görüş sahəsinə malikdir. Günəşin 32 diametrinə bərabər məsafəni əhatə edir. Görüntülərin diametri Günəşdən 45 milyon kilometr və ya Merkuri orbitinin diametrinin yarısına bərabərdir. Bu görüntüdə bir çox parlaq ulduzlar da görünə bilər.

Şəkil 9a. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 10-12 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 9b. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının yüksək coğrafi enliklərdə qiyməti 10-12 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 9c. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının aşağı coğrafi enliklərdə qiyməti 10-12 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html

https://mms.rice.edu/forecast.html

03 - 05 mart 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Havanın Vəziyyəti və Proqnozu

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti –Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olmuşdur. 02/19:34 UTC-də 2958 (N20E24, Bxo/beta) oblastında M2/1b alışması müşahidə olunmuşdur. Oblast bir neçə tam formalaşmamış beta –maqnit konfiqurasiyaya malik ləkələrdən ibarət olmuşdur. Çox ehtimal ki, CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması) məhz bununla əlaqədar yaranmışdır. Onun ehtimal olunan yaxınlaşacaq komponentinin təyini üçün analizlərin aparılması davam edir. 2957 (S15E07, Eai/beta-gamma) oblastında bir neçə ləkələr yaranmışdır. Kəsişən ləkələr böyümə əlamətlərini göstərmişdir. Bu oblastda 02/09:42 UTC-də C3/Sf alışması baş vermişdir. Digər oblastlar ya stabil olmuş, ya da parçalanma mərhələsində olmuşlar.

Mövcud koronoqraf şəkillərdə Yerə yönələn CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması)- müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu –qarşıdakı periodda Günəş aktivliyinin aşağı olacağı, müəyyən ehtimalla C və M sinif (R1-R1 radiokəsilmə) alışmaların baş verəcəyi gözlənilir.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron seli aşağı səviyyədə, proton seli parametrləri isə fon səviyyəsində olmuşdur. CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)- aktiv olarsa, qarşıdakı period ərzində enerjisi 2 MeV-dən çox elektron axını parametrlərinin 05 mart tarixinədək aşağı səviyyədən yüksək səviyyə arasında olacağı gözlənilir. Proton seli parametrlərinin isə fon səviyyəsində qalacağı ehtimal olunur.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu –DİSCOVR kosmik aparatının köməyi ilə ölçülmüş Günəş küləyi parametrləri fon səviyyəsinə yaxındır. Ümumi maqnit sahəsi 4-6 nTl arasında dəyişmiş, Bz sabit qalmışdır. Günün sonunda günəş küləyinin sürəti 420 km/s qərarlaşmışdır.

04 mart tarixinədək günəş küləyi mühiti normallaşacaqdır.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyədə olmuşdur. 03-04 tarixləri üçün sakit geomaqnit şərait olacaqdır. 04 mart tarixində günün sonu üçün isə CH HSS yaxınlaşması gözlənilir. 05 mart tarixi üçün qərarlaşmamış aktiv geomaqnit şərait olacağı ehtimal olunur.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: C sinif alışmalar üçün 80%, M sinif alışmalar üçün 35% və X sinif alışmalar üçün isə 5% -dir.

Kp əmsalı: 03-05 mart 2022-ci il tarixlərində Kp əmsalı 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

2. Alışmalar: A və B sinif alışmalar sakit, C sinif alışma zəif, M sinif alışma güclü, X sinif alışmalar əsas alışmalar sinfidir. Hər sinif alışma 1-dən 9-a kimi fərqləndirilir: C1, C2,..., C9. X sinif alışmaların növləri isə davam edir. Məsələn: X10 və daha yüksək alışmalar “super X sinif günəş alışmaları” adlanır.

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğundur və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

M sinif alışmalar isə R1-R2 zəif və təsirli olaraq radiadalğaların yayılmasını əngəlləyə bilir və hətta pozulmasına gətirir. Orta M sinif alışmalar günəş radiasiya qasırğası yarada bilir. Güclü və davam edən M sinif alışmalar isə CME yarada bilər. Bu, M alışmaların günəşin səthinin hansı hissəsində baş verməsindən asılıdır.

X sinif alışmalar ən böyük və güclü alışmalardır. Bu sinif alışmalar ildə təqribən 10 dəfə baş verir və əsasən günəş maksimumu vaxtı müşahidə olunur. X sinif alımalar zamanı Yerin gündüz olan səthində radiodalğaların yayılmasına olan maneələr (R3-R5) güclü səviyyədən daha yüksək- ekstremal səviyyəyə qalxır. Əgər bu alışma Yerə yönəlmiş günəş diskinin ortasında baş vermiş olarsa, bu zaman güclü, davam edici günəş radiasiya qasırğası yaranır və güclü CME meydana gəlir ki, bu da Yerdə güclü (G4) və ekstremal (G5) səviyyədə geomaqnit qasırğa yarada bilər.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.0 - 28.10.2021

Son M sinif alışma: M1.4 - 02.03.2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) - 22.02.2022

Şəkil 9a. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 03-05 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 9b. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının yüksək coğrafi enliklərdə qiyməti 03-05 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 9c. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının aşağı coğrafi enliklərdə qiyməti 03-05 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Kp-nin qiymətlərindən asılı olaraq maqnit qasırğanın gücünü göstərən cədvəl.

0-2

3-5

6-7

8-9

qasırğa

sakit

mülayim

orta

böyük

güclü

Kp=5, G1

Kp=6, G2

Kp=7, G3

Kp=8, G4

Kp=9, G5

https://soho.nascom.nasa.gov/data/realtime-images.html

https://www.spaceweatherlive.com/ru/avroralnaya-aktivnost/avroralnyy-prognoz.html
https://mms.rice.edu/forecast.html

28 fevral - 02 mart 2022 -ci il tarixləri üçün Kosmik Havanın Vəziyyəti və Proqnozu

Kosmik havanın hazırki vəziyyəti –Günəş aktivliyi aşağı səviyyədə olmuşdur. Yeni 2957(S13E57, Bxo/beta) oblastından 27/06:26 UTC-də C1/Sf alışması müşahidə olunmuşdur. Bu oblast diskdə 24 saat ərzində meydana gəlmişdir. 2954 (N17W20, Hsx/alpha) və 2955 (N15W10, Hsx/alpha) oblastları sakit və stabil olmuşlar. Bu period ərzində daha bir yeni 2956 (N25E19, Axx/alpha) oblastı yaranmışdır ki, bu oblast da sakit və stabil olmuşdur. Mövcud koronoqraf şəkillərdə Yerə yönələn CME (Coronal Mass Ejection – Tac Kütlə Atılması)- müşahidə olunmamışdır.

Kosmik hava proqnozu –28 fevral-02 mart tarixləri üçün Günəş aktivliyinin çox aşağı olacağı, müəyyən ehtimalla C sinif alışmaların baş verəcəyi gözlənilir.

Günəşdən gələn yüklü zərrəciklər selinin hazırki vəziyyəti və proqnozu - ötən sutka ərzində Günəşdən gələn elektron seli aşağı səviyyədə, proton seli parametrləri isə fon səviyyəsində olmuşdur. Qarşıdakı period ərzində enerjisi 2 MeV-dən çox elektron axını parametrlərinin aşağı səviyyədən pik səviyyəyə yüksələcəyi, proton seli parametrlərinin isə fon səviyyəsində qalacağı ehtimal olunur.

Günəş küləyinin hazırki vəziyyəti və proqnozu –DİSCOVR kosmik aparatının köməyi ilə ölçülmüş Günəş küləyi parametrləri CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)- təsirindən əvvəl CİR (Co-rotating Interaction Region -qarşılıqlı təsirin birgə fırlanma oblastı)–in olacağını göstərmişdir. 17/00:00 UTC-dən sonra ümumi maqnit sahəsi artmış, 27/06:31 UTC-də pik həddə, 14 nTL-a yüksəlmişdir. Təqribən bu vaxtda maqnit sahəsinin Bz komponenti -13 nTl olmuşdur. Günəş küləyinin sürəti təqribən 360 km/s-dən başlayaraq artmış, 27/20:31 UTC-də pik qiymətə 532 km/s- ə yüksəlmişdir. Qarşıdakı periodda günəş küləyi parametrləri yüksək səviyyədə olacaqdır. Periodun sonu üçün parametrlərin fon səviyyəsinə qayıtması gözlənilir.

Geomaqnit sahənin hazırki vəziyyəti və proqnozu – CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)- təsiri ilə ötən sutka ərzində geomaqnit sahə sakit səviyyə ilə aktiv səviyyə arasında olmuşdur.

28 fevral -01 mart tarixlərində geomaqnit şərait əsasən sakit səviyyə ilə aktiv səviyyə arasında olacaqdır. 02 mart tarixi üçün CH HSS (Coronal Hole High Speed Stream- Tac Dəliklərindən Çıxan Yüksək Sürətli Axınlar)- təsiri zəiflədiyindən geomaqnit şəratitin sakit səviyyə ilə dayanıqsız səviyyə arasında olacağı gözlənilir.

Günəşdə alışmaların baş vermə ehtimalı: C sinif alışmalar üçün 30%, M sinif və X sinif alışmalar üçün isə 1% -dir.

Kp əmsalı: 24-26 fevral 2022-ci il tarixlərində Kp əmsalı 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.

Qeyd:

2. Alışmalar: A və B sinif alışmalar sakit, C sinif alışma zəif, M sinif alışma güclü, X sinif alışmalar əsas alışmalar sinfidir. Hər sinif alışma 1-dən 9-a kimi fərqləndirilir: C1, C2,..., C9. X sinif alışmaların növləri isə davam edir. Məsələn: X10 və daha yüksək alışmalar “super X sinif günəş alışmaları” adlanır.

A və B sinif alışmalar Günəş fonunda minimum və maksimum səviyyələrə uyğundur və tədqiqat üçün maraqlı deyildir.

C sinif alışmalar praktik olaraq Yerə təsir edə bilmir.

M sinif alışmalar isə R1-R2 zəif və təsirli olaraq radiadalğaların yayılmasını əngəlləyə bilir və hətta pozulmasına gətirir. Orta M sinif alışmalar günəş radiasiya qasırğası yarada bilir. Güclü və davam edən M sinif alışmalar isə CME yarada bilər. Bu, M alışmaların günəşin səthinin hansı hissəsində baş verməsindən asılıdır.

X sinif alışmalar ən böyük və güclü alışmalardır. Bu sinif alışmalar ildə təqribən 10 dəfə baş verir və əsasən günəş maksimumu vaxtı müşahidə olunur. X sinif alımalar zamanı Yerin gündüz olan səthində radiodalğaların yayılmasına olan maneələr (R3-R5) güclü səviyyədən daha yüksək- ekstremal səviyyəyə qalxır. Əgər bu alışma Yerə yönəlmiş günəş diskinin ortasında baş vermiş olarsa, bu zaman güclü, davam edici günəş radiasiya qasırğası yaranır və güclü CME meydana gəlir ki, bu da Yerdə güclü (G4) və ekstremal (G5) səviyyədə geomaqnit qasırğa yarada bilər.

Kosmik hava: faktlar.

Son X sinif alışma: X1.0 - 28.10.2021

Son M sinif alışma: M1.4 - 15.02.2022

Son maqnit qasırğa: Kp5(G1) - 22.02.2022

Şəkil 9a. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının orta qiyməti 28 fevral -02 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-4 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 9b. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının yüksək coğrafi enliklərdə qiyməti 28 fevral -02 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-5 intervalında dəyişəcəkdir.

Şəkil 9c. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının aşağı coğrafi enliklərdə qiyməti 28 fevral -02 mart 2022-ci il tarixləri üçün 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.