Baku State University

16-18 dekabr 2021-ci il tarixləri üçün Kosmik Hava durumu və proqnozu

16/12/2021

Ötən sutka ərzində C alışmalar nəticəsində Günəş aktivliyi çox aşağı səviyyəyə düşmüşdür C-sinif doğumlular Yerə demək olar ki, təsir etməyən doğumlulardır. Görünən diskdə beş ləkə qrupu müşahidə olunmuşdur. 2907 (S21E39, Dki/beta-gama) oblastı ötən birinci gün olarak artmış, sonra azalmışdır. Ləkə qrupu delta konfiqrasiyanı itirdiyi üçün maqnit sahəsinin dəyişməsi və aktivlik səviyyyəsi azalmışdır. Bu oblast əsas alışmaların mənbəyi olaraq qalmışdır. 2908 (S21E58, Dko/beta) oblastı genişlənmişdir. Lakin bu oblast aktiv olmamış. Yeni qeydə aldı NOAA/SWPC 2909 (S21E70,Dao|beta) oblastı ötən üç sutka ərzində stabil və qeyriaktiv olmuşdur. Günəşin şimal yarımkürəsində ləkələrin potensial artacağı ehtimal olunur. Koronoqraflarda bir neçə ensiz CME (Koronal kütleav – Tac külə atışları) müşahidə olunur ki, onların heç biri Yerə tərəf yönəlməmişdir.

M (R1-R2; nəzərə aldıyan, zəif -radiosiqnallar pozulması) sinif alışmalar ehtimalı iləş aktivliyinin aşağı səviyədə şeyi gözlənilir. 2907 oblastında daha böyük ehtimallalar ola bilər. Analiz göztərir ki, 2907 oblastı üçün azisyası vardır. 17-18 dekabr tarixlərdə çox da böyük olmayan M sinifleri azalacaqdır.

Günəşdən gələn zərrəcikləri selinin parametrləri fon səviyyəsindədir. 16-18 dekabr tarixlərdə baş verə biləcək CH HSS (Coronal delik- Tac dəliklərindən yüksək sürətli aksınlar) təsiri ilə sel parametrləririss yükək səviyəyə qalxa bilər.

Günəş küləyi parametrləri izolə olunmuş CH HSS qoşulmaqla Cİr -ə (Co-rotating Interaction Region – qarşılıqlıtəsirin birgə fırlanan oblastı) keçəcəkdir. Planetlərarası maqnit sahəsinin ümumi maqnit indiksiyası 16 nTl olacaq vədan sonra azalaraq 6-8 nTl intervalında dəyişəcəkdir. Ötən sutkada CH HSS təsiri ilə günəş küləyi artmış, sürəti 15/1236 UTC-də 568 km/s. olmuşdur.

CH HSS istiqamətini dəyişdiyindən, 16 dekabr tarixdə artan günəş küləyi parametrləri sonradan azalacaqdır. 17 dekabr tarixdə şərait nisbətən pisləşəcək, 18 dekabr tarixdən isə aşağı səviyəyə keçməsi ehtimal olunur.

Ötəm sutkada CH HSS effektləri nəticəsində geoomaqnit sahə sakit və dayanıqsız olmuşdur.

16-17 dekabr tarixlərdə CH HSS zəifləməsi nəticəsində geomaqnit sahənin sakit və qeyristabil teyit gözlənilir. 18 dekabr tarixdən etibarən əsasən sakit olacaqdir.

Şəkil 1. Bu şəkil ionlaşmış dəmirin şüalandırdığı ən uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluğu olan 131 A (anqstrem) -dəki (FeVIII, FeXXII, FeXX) şəklidir və Günəş tacının məşəl oblaştı göstərilmişdir.

Şəkil 2. Bu şəkil ionlaşmış dəmirin şüalandırdığı ən uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluğu olan 94 A-dəki (FeXVIII) şəklidir və Günəş tacının məşəl oblastını göstərir.

Şəkil 3. Bu şəkildə Günəş, sakit tac fəallığı oblastlarında ionlaşmış dəmirin şüalandırdığı 171 A-ə (FeIX) bərabər ən uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluğunda göstərilmişdir

Şəkil 4. Bu şəkildə günəşin qaynayan səthindən gələn işıq 304 A-də (HeII) göstərilmişdir. Bu xətt xromosferdə ionlaşmış heliumun şüalandırdığı ən uzaq ultrabənövşəyi dalğa uzunluğudur. Protuberanslar kənarlarda meydana çıxa bilər.

Şəkil 5. SDO/HMİ Continuum İmage (Solar Dynamics Observatory Helioseismic and Magnetic Imager) -Günəş dinamikası observatoriyası Helioseysmik və maqnit skaner davamlı şəkil -Günəşi müşahidə edən və geostasionar orbitdə yerləşdirilmiş kosmik aparatdan çəkilmiş şəkildə günəş alışmalarını müşahidə etmək mümkündür.

Şəkil 6. SDO HMİ Magnetogram İmage (Solar Dynamics Observatory Helioseismic and Magnetic Imager) Günəş dinamikası observatoriyası Helioseysmik və maqnit skaner maqnetoqram şəkil -Günəş maqnit sahəsinin dəyişməsini göstərir.

Şəkil 7 və 8. LASCO (Large Angle Specrtoçetric Coronograph -Geniş Bucaqlı Spektrometrik Koronoqraf) bir başa Günəşdən gələn işığın okult disk vasitəsi ilə qarşısığı almaqla, cihazın içində süni şəkildə günəş tutulmasını yaradaraq günəş tacının şəkillərini çəkib qeydə ala bilir. Günəş diskinin mövqeyi şəkildə ortada ağ dairə ilə görünür. Tacın ən mühüm xüsusiyyəti, ümumiyyətlə tac stimerləri-axınlarıdır. Bunlar həm C2, həmdə C3-də görülə bilən radial zolaqlar kimi müşahidə olunur. Bəzən Günəşdən uzaqlaşan və hər iki koronoqrafın giriş sahələrini keçə bilər CME müşahidə oluna bilər. Sağ yuxarı küncdə gizli diski saxlayan dəstəyin mərkəzə çatan kölgəsi görünür. C2-də alınan şəkillər Günəşdən 8,4 milyon kilometrə qədər olan daxili Günəş tacını göstərir. C3-də alınan şəkillər isə daha geniş görüş sahəsinə malikdir. Günəşin 32 diametrinə bərabər məsafəni əhatə edir. Görüntülərin diametri Günəşdən 45 milyon kilometr və ya Merkuri orbitinin diametrinin yarısına bərabərdir. Bu görüntüdə bir çox parlaq ulduzlarda görünə bilər.

Şəkil 9. Maqnit qasırğanın loqarıfmik indeksini xarakterizə edən Kp əmsalının 16-18 dekabr tarixləri üçün 1-3 intervalında dəyişəcəkdir.